اسلام الدين انديش

 آلمان

نقش توريزم در ارتقای اقتصاد

جهانگردی تاريخ کهن دارد. بخش مهم پيشرونده اقتصاد را در تعدادی از کشورهای دنيا تشکيل ميدهد. اين صنعت بعد از جنگ عمومی دوم بويژه بعد از سال های 60 ــ 1970 رو به ترقی نهاده ، تاثيرات بس مهمی را در ارتقای سطح زندگی مردم کشورها بوجود آورده است. و دارد هر روز بيشتر و بيشتر بسوی انکشاف ره می پيمايد. چنانچه افزايش تعداد جهانگردان از سالی به سالی گويای اين حقيقت است که توريزم را به مثابه قوه محرکه و انگيزه مهم برای سرمايه گذاری ها در ساحات مختلف ارزيابی نماييم. برای روشن شدن بيشتر مطلب بهتر است به ارقامی که ساحه يورو ( تعدادی از کشورهای اروپايی ) را در برميگيرد توجه نماييم. اين ارقام ميرساند که توريزم نقش موثری در تحرک اقتصادی بازی می نمايد. تشبثات خصوصی خورد و کوچک بصورت مجموعی 1500000  ـ چون کافه ، رستورانت ، هوتل ، اتحاديه های تکسی رانی وغيره که 95 % آنها کمتر از 10 نفر کارکن دارند جمعا شش مليون تن دراين تشبثات که در ساحه توريزم فعاليت دارند مشغول بکار اند که اين رقم 4 % تمام قوای مستعد به کار اين کشور ها را در بر ميگيرد. اروپا   60،3 % توريزم جهان را  و آسيای جنوبی بشمول افغانستان فقط 1،3 % توريزم جهان را جذب مينمايد. در سال 1999 مبلغ 455،5 مليارداز مدرک توريزم حاصل شده بود که اين رقم سال به سال افزايش يافته است. در سال 2003 تنها کشور يونان از 14 مليون توريست ميزبانی کرده است و انتظار دارد که اين رقم را در سال 2010 به 20 مليون افزايش دهد. ارقام فوق ميرساند که انکشاف توريزم می تواند مشکل بيکاری را تا حدی رفع نمايد. چنانچه اگر به ارقام بالا نظر اندازی شود ، در کشورهای اروپايی که اکثر کار ها بيشتر براساس علم و تخنيک صورت می گيرد بازهم توانسته است 4 % تمام قوای مستعد را بکار گمارد که رقم چشمگيری است و مطمئنا انکشاف توريزم در کشور های کمتر انکشاف يافته می تواند فيصدی بيشتری افراد مستعد را بکار مصرف بدارد.  اگر در يک کشور پيشرفته سطح  بيکاری  از مرز 5 % افراد مستعد بکار بالا برود نگرانی جدی را بين اقتصاددانان بوجو می آورد يعنی ميرساند که نبايد رشد لازم اقتصادی در همان مقطع زمانی را انتظار داشت  بناء رقم 4 % در يک کشور پيشرفته از اهميت بسزايی برخوردار است و می تواند تا حدودی تضمين کننده ثبات اقتصادی کشور باشد.

انکشاف توريزم می تواند در بسياری از ساحات حيات انسانی نقش موثر داشته باشد.

ـ در انکشاف اقتصاد کشورها نقش اساسی دارد . زيرا سبب تشويق سرمايه گذاری ها گرديده که بنوبه خود در بوجود آوردن فرصت های شغلی برای افراد بيکار منجر ميشود.

ـ  در بيلانس تاديات کشورها بخاطر ورود اسعار خارجی ، تبادله آن به اسعار داخلی ، ذخيره بيشتر اسعار خارجی ، عرضه فروش محصولات ، خدمات به توريست ها نقش بزرگی را ايفا می نمايد.

ـ در زدودن فقر در داخل کشور به سبب مشغوليت افراد بکار فروش توليدات ، خدمات که افراد يک کشور آنرا توليد ويا انجام ميدهند ، عوايدی ازاين مدرک بدست می آيد ، تا حدودی می تواند از سطح فقر بکاهد. و هم چون اکثر توريست ها از کشور های پيشرفته و غنی اند ، وقتی به کشور کمتر انکشاف يافته با سطح درآمد پائين می آيند ، پول مصرف ميکنند ، خود می تواند در کم نمودن فاصله بين کشور های غنی و فقير موثر باشد.

ـ در اثر اذياد رفت و آمدها ، تماس های فرهنگ  ، فضای اعتماد ، درک متقابل ايجاد شده که در حفظ صلح و ثبات نقش اساسی می تواند داشته باشد.

ـ همچنان انکشاف توريزم در حفظ محيط زيست بشرطيکه بدقت پلانگذاری گردد می تواند موثر باشد.

با درنظرداشت اينکه هوا ، آفتاب ، بحر عمده ترين نقش را در جلب و جذب توريست ها دارد ، بيشتر آن کشورهائيکه دارای چنين امکانات هستند می توانند توريست بيشتر را جذب کنند . ولی آثار تاريخی ، مناظر طبيعی ، حتی کوهها ، حيوانات نيز می توانند در جلب نوريست ها موثر باشند.

توريست نه تنها برای کسانيکه از خارج می آيند بلکه برای افراد يک کشور که می خواهند مدتی را دور از محل اقامت دايمی خود بمنظور تفريح ، ديدن مناظر ، آثار تاريخی ويا مقاصد ديگر سپری نمايند شامل اين گتگوری ميدانند. و هم بايد در نظر داشت که منظور از جهان گردان فقط آنانی نيست که صرف برای تفريح ، استراحت از کشوری به کشوری می آيند بلکه تمام کسانيکه به مقاصد تجارت ، تحصيل ، ديدن اقارب و ساير عرصه ها وارد کشوری می شوند توريست می توان خطاب کرد زيرا بايد پول مصر نمايند . کالا يا خدمات بخرند و نقشی در ارتقای سطح اقتصاد کشور ميزبان باالوسيله ارتقای سطح رفاه عامه بازی نمايند.

بايد توجه نمود که توريزم به سرعت درجهان رو به افزايش است. تعدادی از کشورها ازين فرصت استفاده اعظمی نموده ، با بکار گرفتن روش های علمی ، پلان گذاری دقيق ، منجمنت شايسته ، تبليغات وسيع ، توانسته اند تعداد سياحان را بيشتر از پيشتر جلب نمايند که بنوبه خود ازدياد بازديدکنندگان ( جهانگردان ) نقس مهم ارزنده ای را در سرمايه گذاری های خصوصی ، ايجاد فرصت های شغلی ، ازدياد عوايد بودجه دولت بازی می نمايد و يک منبع بزرک عايداتی می گردد. صنعت توريزم در جلوگيری از مهاجرت روستايی ها به شهر ها جهت يافتن کار و زندگی بهتر و هم برای حفظ محيط زيست کمک شايان می نمايد. هستند کشورهائی چون يونان ، ترکيه ، هسپانيه ، مصر ، نيپال ، ماليزيا که قسمت مهمی از عوايد کشورهای شان از مدرک توريزم بدست می آيد.

و آما در کشور ما :

افغانستان دردهه های قبل از نا آرامی ها قدم های مثبتی در راه توسعه صنعت جهان گردی برداشته بود ، تعدادی از تاسيسات رهايشی را برای توريست ها مهيا کرده بود . مناظر طبيعی ، آثار تاريخی ،  هوتل های نسبتا خوب ، خرگاههای باميان  تا حدودی توانسته بود تعدادی از سياحين را جذب نمايد. چون جذب توريست ها به عوامل زيادی مربوط است از جمله فراهم بودن امکانات رهايشی چون هوتل ها ، کافه ها ، ترانسپورت و ساير زمينه ها.

جذب توريست ها بعد از اعلان جمهوريت بيشتر شد زيرا عده از تفريگاهها که فقط شاه سابق گاهگاهی در آنجا استراحت ويا شکار ميکرد نيز به رياست گرحندوی تعلق گرفت. از آنجمله هوتل کمود دره کامديش نورستان که درآنزمان به ولايت کنر تعلق داشت. و به نظر اکثر ناظرين بعد از باميان نقطه مهم توريستی افغانستان بشمار ميرفت. من نيز خوشبختانه سالی را بعنوان نماينده صليب سرخ در آنجا سپری کردم ، می خواهم شمهً از زيبايی های طبيعی آنجا را که طرف دلچسپی و توجه سياحان قرار ميگرفت برای خوانندگان بعرض برسانم. ولی بايد اعتراف نمايم که توطيف آن زيبايی ها چنانچه شايسته است من هرگز نخواهم توانست شرح دهم. ای کاش استار عبدالرشيد بينش آن منظره ها را ديده بود تا آن زيبايی ها را برشته قلم درمی آورد.

هوتل کمود بر فراز تپه ای که درحدود 200 متر از سطح دريا ارتفاع دارد اعمار شده است. گرچه بسيار کلان نيست ، متشکل از يک سالون نسبتا بزرگ ، چند اتاق خوب و ساير ملحقات می باشد. ولی از لحاظ موقعيت آن که از دو طرف آنرا درياها احاطه کرده است و بهر طرف که نظر می اندازی جز زيبايی وآنهم زيبايی طبيعی  چون کوههای سر بفلک پوشيده از جنگل با قلعه های پر از برف بر اهميت آن افزوده است.

دردامنه شرق تپه دريای نورستان با آب زلال کف آلود آن همچو مار خالخالی که با برخورد با سنگ های کويی همچو شطی نقره گون در امتداد دره توسط کوههای مستور از جنگل های بلوط ، قله های پوشيده از برف که شاخه های از هندوکش قرار دارد.  بويژه در روشنايی کمرنگ غروب وقتی آفتاب جهان تاب در حال پنهان شدن در پشت کوهها می بود ، روشنايی خيره کننده از ترکيب رنگ آب های کف آلود ، سبزی جنگل های ارچه و بلوط ، درخشش برف قله های اطراف دره چنان درهم می آميخت که گويی جهان همه يکرنگ اند چيزی شبيه زرد کاهی ،  چنان منظرهً را می ساخت که يکجا با صدای نوازشگر دريا انسان را بی اختيار به عالم رويا می برد. اينک که سی سال تمام از آن زمان می گذرد هنوز ياد آن منظره ها جانم را نوازش می دهد.

درقسمت جنوب بازهم درياچه کوچکتری که بوضاحت ديده می شود که از قله های پر برف کوه مقابل با آب شدن تدريجی برف ها سرچشمه گرفته با سرعت سرسام آوری از بلندی بطرف دريای بزرگ که شايد در حدود 3 ـ 2 هزار متر فاصله داشت با گذشتن از دامنه جنوبی تپه هوتل به دريای بزرگ وصل می شد که در قسمت برخوردگاه زاويه ای را تشکيل ميداد و گردابی را می ساخت  و مکان مناسبی برای زيستن قشنگ ترين ماهی های جهان بود و جهيل کوچکی پر از شن و ريگ های رنگه برای آبازان.

در دوطرف ديگر تا چشم کار ميکرد گل های خود روی کوهی ، حبوبات وحشی بازهم کوههای سر بفلک کشيده ، قلهً های پربرف ، دامنه های سر سبز پوشيده از جنگل  قرارداشت. اما در پای قسمت شمال غربی تپه فقط زمينی نسبتا هموار به مساحت شايد در حدود 10 جريب زمين وجود داشت که در همان منطقه دور افتاده ، با درخت های سيب  زرد که به بيرونی ها مشهور بود پوشيده بود. قبلا ذکر کردم که خود هوتل چندان بزرگ نبود ولی حياط دامنه تپه وسيع بود که قسمتی آنرا درخت های سيب ، متباقی آنرا چمن سبز با نباتات خود رو با گلهای رنگارنگ که عطر های مطبوع از آنها به مشام ميرسيد احاطه کرده بود. در قسمتی ازاين ميدانی صفه ای که با درختان چهار مغز سايه آن تامين می شد قرار داشت که دورادور آنرا جويچه پر آب که در چندين قسمت شرشره هايی را تشکيل ميداد جای مناسبی برای رهايش روزانه در تابستان برای استراحت شبانه نيز از آن کار ميگرفتند. در پهلوی صفه منطقه کوچکی با گلهای رنگارنگ که باغبان هوتل همه ساله آنرا کشت و تربيت ميکرد زيبايی خاصی به منطقه می بخشيد. بايد خاطر نشان کنم که بين تپه هوتل دريای بزرگ فقط سرک خامه ، با تيغه هائی از سنگ های کوهی بعضا بزرگ جدا ميگرديد و در سه طرف ديگر به شمول سمت درياچه کوچک فقط گلهای وحشی بودند که همه جا را فراگرفته بودند.

اکثرا در صفه اگر مهمانانی می بود يا نی کارکنان ، آمر ، معاون ، آشپز ، خانه سامان ، باغبان و شکاری همه با لباس های محلی حاضر می بودند که گاهگاهی با رقص و پايکوبی که ويژه مردم نورستان است و همچنان با ساز ، نوا های که با صدای شرشر آبهای اطراف می آميخت زيبايی آنجا را چند چندان ميساخت. ظرافت ، بذله گويی آمر هوتل ( آقای عبدالله نورستانی )   و هم لباس پوشيدن مخصوص معاون هوتل که هميشه جيلک سبز ابريشمی را يکجا با لباس نورستانی می پوشيد ( آقای شير محمد خان ) برادر مرحوم عبدالقدير نورستانی وزير داخله زمان جمهوری که متاسفانه در طول اين سی سال هيچ اطلاعی از آنها ندارم،  ديگران که هر يک بنوبه خود جاذبه خاصی داشتند ، قصه آفرين بودند. از جمله ابتکاری نموده بودند که ماهی بسيار اعلی تازه هميشه در دسترس قرار داشت . هر زمانيکه لازم می شد فقط با يک سبد کوچک ساخته شده از نی و حتی می توانستی با دست ماهی بگيری. البته بدون هيچ محدوديتی.  ابتکار چنين بود که در پهلوی درياچه کوچک که از کوهها سرازير می شد و بدريای بزرگ منتهی ميگرديد ،حوص کنده بودند که با جويچه عميق تری به درياچه وصل می شد. ماهی ها اکثرا از طريق اين جويچه بداخل حوض می آمدند ولی راه خروجی آنرا با پنجره ای از چوب طوری ساخته بودند که به ماهی بزرگتر امکان خروج را نمی داد. بناء تعدادی ماهی هميشه طور زنده در حوض وجود داشت و هم بعضا توسط جالی سيمی که با آن ريک ، جغل را تصفيه ميکردند  نيز با گذاشتن آن در مسير درياچه ماهی ميگرفتند. البته در پختن ماهی نيز مهارت خاصی داشتند. کباب ماهی که در آتش چوب بلوط تهيه ميکردند آنقدر خوش مزه می بود که حتی تحسين توريست ها را که اکثرا اروپايی يا امريکايی می بودند بر می انگيخت.

در تشکيل هوتل چند نفر شکاری نيز وجود داشت. اين اشخاص وظيفه داشتند که توريست ها را که جهت شکار نمودن آهو مخصوص منحصر بفرد جهان ( مارخور ) يا ( آهوی مارکوپولو ) رهنمايی نمايند. چون مارکوپولو سياح معروف مشخصات آنرا در کتاب خود درج کرده بود.

معمول چنان بود که هر توريستی که مبلغ 5000 دالر را قبلا در رياست گرحندوی وقت تسليم ميکرد ، عنوانی آمر هوتل مکتوبی می آورد و حق داشت تا آهو شکار کنند. اين توريست ها يکجا با شکارچی به کوهها ميرفت. شکارچی وظيفه داشت تا هر زمانيکه می شد بايد آهو و يا گله آهوان را به تورست نشان دهد. وقتی توريست فير ميکرد ، اگر تيرش به آهو اصابت ميکرد يا نه ، توريست نمی توانست پول خود را  پس بگيرد. بايد تذکر داد که اين آهوان موهای بلند ، شاخ های دراز دارند که در همين روز ها آوازه است که مخارج شکار اين آهوان درحدود 40000 دالر در ساحه پامير بگوش ميرسد که باعث نگرانی بعضی سازمانهای حفظ محيط زيست گرديده است و تشويش دارند که نسل چنين آهوان از بين برود.

آنچه ذکر کردم بخشی از جذابيت منطقه نورستان برای سياحين بود ولی يک سلسله عوامل ديگر نيز در جذابيت منطقه دخيل بود و احتمالا هم اکنون نيز می تواند سياحين را به آنجا بکشاند. از جمله اينکه هنوز در اين منطقه روابط مادر سالاری حکمفرماست. در نورستان زنان در زراعت کار ميکنند و مردها بيشتر شغل مالداری دارند. تبادله جنس به جنس بسيار مروج است ، مردم به پول کمتر آشنائی دارند ، بيشتر معامله را با روغن ، گاو ، بز وغيره انجام ميدهند. در نورستان زمين زراعتی بسيار کم است ، صرف در قسمت هايی از کوهها که به مرور زمان سنگ هايش خاک شده اند مردم می توانستند قسما کشت نمايند. اکثرا خانه ها بالای سنگ های بزرگ با استفاده از سنگ و چوب ساخته شده اند که در قسمت های مرتفع قرار داشتند. با کندن کاری های مخصوص که ويژه ً آن مردم است ، در و دروازه و ساير قسمت های چوبی را زينت داده بودند. هم موجوديت کافی ميوه های جنگلی چون انگور ، سيب و ناک که تقريبا بصورت تازه و خشک آن ميوه های خورو مورد استفاده قرار ميگرفت ، بسيار لذيذ  و دلچسپ بودند. همچنان غذای مخصوص بنام ( جوش ) دارند که در مراسم ختم ، خيرات ، عروسی وغيره آنرا می پزند : گاو را می کشند ، گوشت آنرا دريک ديگ کلان با آب برای مدت تقريبا يک ساعت جوش ميدهند. بعدا گوشت را از آب گرفته ، در آب آن آرد می اندازند ، خوب شور ميدهند و ميجوشانند تا برای خوردن آماده گردد. بعدا اين غذا را صرف ميکنند. يک موضوع قابل توجه اينست که در نورستان هيچ کس بروی زمين نمی نشيند بلکه همه در خانه های خود چوکی  و ميز دارند که بسيار زينتی وبا نقش و نگار است و هم با استفاده از مير و چوکی غذا می خورند. مردم نورستان بسيار مهربان و مهمان نواز هستند.

حيوانات وحشی زيادی از جمله ميمون در جنگل های منطقه وجود دارد. خوب بياد دارم که روزی وقتی با موتر سيکل از يک منطقه عبور می کردم تعدادی از ميمون ها  ميرميدند ، بعدا ايستاده شده سنگ ها را گرفتند و بسويم پرتاب نمودند که يک سنگ به شانه ام  و چند سنگ ديگر به موتر سيکل اصابت کرد. ولی اگر انسان پياده بگذرد ، مزاحمت نمی کنند.

رقص و آواز خوانی مردم نورستان يک جهان زيبايی دارد. مطالب جالب زيادی را بخاطر دارم ولی بحث آن در اينجا گنجايش ندارد. اين بود شمهً در باره منطقه توريستی نورستان. در کشور عزيز ما بسيار جاهای ديگری وجود دارد که بهتر است در مورد باميان به نقل از کتاب :

Journey Through Afghanistan     

 

   شرح مسافرت  ريچارد گونير کانادايی اکتفا ورزيم. موصوف در سال 1978  بعد از سفر به ترکيه و ايران از طريق زمين به افغانستان رفته بود. وی می نويسد :

« مردم بسيار حادثه جو درعين زمان دارای کلتور غنی ، مغرور ولی مهمان نواز و با مناظر برجسته. »

در جای ديگری بعد از توصيف کشور ديگری سپس به باميان باز ميگردد و می نويسد : « باميان در يک جلگه مرتفع قرار دارد ، اين منطقه با داشتن مجسمه های بودا مشهورو زبانزد خاص و عام است . در غار های متصل به مجسمه ها در بلندی کوهها تعدای از مردم زندگی ميکنند. مجسمه هارا 1500 سال پيش تراشيد بودند. من مدت چندين روز را در باميان سپری نمودم ، از زيبايی های جادويی آن لذت بردم و بسيار علامند بودم تا به بند امير بروم . بند امير آب ايستاده طبيعی است که در يکی از شاخه های کوه هندوکش در سطح مرتفع قرار دارد . اين قله پر از برف است و در محل قريهً وجود دارد که گِلی  بوده  صرف بمنظور جلب توريست ها ساخته شده است. آب اين بند بسيار عميق و آبی است.

اين ساحه واقعا يکی از مناطق طبيعی و زيبای جهان است که بندهای آن بشکل طبيعی تشکيل شده و ماهی فراوان دارد.

من در باره اين کشورزيبا بسيار فکر می کنم . در باره آنهمه مردمانی که من با ايشان ملاقات کرده ام نگران هستم. نميدانم که چه تعدادی از آنها زنده و چه تعدادی مجبور به مسافرت اجباری شده اند.  در مورد آثار هرات تشويش دارم و نمی دانم که چقدر آن به ويرانه تبديل شده است. من خاطرات آنرا هميشه با خود خواهم داشت.»

تا آنجا که از خاطرات سياحان برمی آيد ، نقاط ديگری هم  چون شهر باستانی هرات ، بلخ ، هده  کاپيسا و بگرام می تواند برای سياحان جالب باشد.

از دوستان ديگری که در مسايل تاريخی و توريستی افغانستان معلومات دارند تقاضا بعمل می آيد تا در زمينه بنويسند تا اين معلومات چراغی باشد برای نسل های امروز و فردای مان. با توجه به اينکه تعدادی از کشور های آسيايی دراين امرپيشرفت های بزرگی را نصيب شده اند ، سطح زندگی شان روز تا روز ارتقا می يابد چون کوريا ، سنگاپور ، هانگ کانگ ، چين  وغيره. بناء توريست آسيايی طور قابل ملاحظه ای افزايش  خواهد يافت. واما راه های انکشاف توريزم در افغانستان چيست؟ چگونه می توان از جو موجود برای انکشاف توريزم استفاده نماييم؟

قبلا ذکر نموديم که کشورهائيکه عموما هوای تازه ، آفتاب  و آثار تاريخی دارند بيشترين تعداد سياحين را بخود جلب می نمايد. ولی افغانستان علاوه برداشتن آثار گرانبهای تاريخی ، آب و هوای تازه ، آفتاب دايمی ، دارای کوه های سر بفلک ،کشور جذابی نيز هست که می تواند مليون ها توريست را جذب کند بشرطيکه اقدامات لازم هم از طرف دولت و هم از جانب بخش خصوصی در زمينه صورت گيرد. بطور مثال داشتن هوتل ها ، کافه ها ، ترانسپورت زمينی و هوايی مسترح ، و ديگر نيازمنديها بايد بصورت دقيق و منظم با استفاده از منجمنت شايسته امروزی تنظيم گردد و از طريق تبليغات دامنه دار در رسانه های معتبر جهانی  و نشر مجلات ، بروشور ، کتاب رهنمای سياحين به زبانهای مختلف اقدام شود و نمايندگی های اداره توريزم بصورت مستقل و يا در ترکيب سفارتخانه های افغانی در کشورهای مختلف ايجاد گردد .ارتقای سطح معلومات کارکنان ، ايجاد مکاتب حرفوی خدمات توريزم چون هوتلداری وغيره اگر صورت بگيرد می تواند در جلب توريست ها مساعدت لازم نمايد.

در اخير بخاطر اينکه بدانيم که آيا واقعا توريزم می تواند در ارتقای سطح اقتصاد  و زندگی مردم ما نقش مثبت می تواند داشته باشد بياييد به يک مثال کوچک توجه کنيم : فرض کنيم کشور ما با امکانات موجود در سال 2005  بتواند  به تعداد 100000 توريست را جذب کند. اگر هر توريست در داخل افغانستان برای پرداخت ترانسپورت ، محل بود و باش ، مواد خوراکه وغيره 1000 دالر مصرف کند مجموع مصارف آنها  يکصد مليون دالر خواهد شد. اين بدين معنی است که يک سوم عوايد کنونی را که دولت به مشکل بدست می آورد ( بودجه عادی ) ازين طريق بدست خواهد آمد. اگر اين رقم را به يک مليون بالا ببريم براساس فرضيه فوق ، يکهزار مليون دالر عايد خواهيم داشت. يعنی سه چند بودجه عادی دولت از مدرک توريزم بدست خواهد آمد.

من دقيقا نمی دانم که امروز رياست محترم گرحندوی چه تعداد پرسونل دارد ، چند هوتل ، چه تاسيسات و امکانات. ولی همينقدر می دانم که تلاش هايی قابل قدری برای جلب توريست ها انجام ميدهد. گرچه هنوز بسيار کار هايی است که بايد انجام يابد که در زمينه دولت منتخب و کابينه جديد بايد توجه جدی و دوامدار داشته باشند. بايد زمينه جذب سياحين را  مساعد ساخته و تا ازين طريق يک سکتور بسيار مهم اقتصادی و انکشافی قابل توجه را که مطمئنا در بهبود سطح زندگی مردم ما نقش بارزی خواهد داشت پايد گذاری و رشد دهند.



بالا
 
بازگشت