۵ جولای ۲۰۱۵

 

"قوماندان" سالاری‫- ذخایرمخفیسلاح ونقش ناتو

 

"قوماندانها" میراث نامیمون دوران جنگهای داخلی سالهای نود میلادی میباشند‫. بعد از بقدرت رسیدن مجدد سران تنظیمها در دسمبر سال ۲۰۰۱‫، "قوماندانها" نیزدوباره به افغانستان آمدند تا درقدرت باد آورده شریک شوند و درچپاول دالرهای باد آورده ازسایر شرکا پس نمانند‫. ناتو که در محلات به متنفذینی که با پول قابل خرید باشند‫، ضرورت داشت‫، ازطرح رهبران تنظمی وکرزی مبنی برتکیه به "قوماندانها" استقبال کرد‫.

طی چهارده سال حضورخود در افغانستان‫- ایالات متحده "قوماندان" سالاری را تحمل نموده وبرای حفظ حمایت آنها ازبرنامه های مورد علاقهٔ خود‫- با داخل شدن درمعاملات اقتصادی با آنها‫-  به تقویت مالی آنها کمک نموده اند‫. همین کمکهای مالی وحمایت سیاسی سران تنظیمی از قوماندانها‫- ایشان را  به زورمندان محلی تبدیل نمود‫.

حملهٔ مؤرخ  ۲۹ جون ۲۰۱۵ ناتو بر قلعهٔ "قوماندان" جان احمد در ۵ کیلومتری شهر چهاریکار ونا بودسازی یک ذخیرهٔ  اسلحه پنهان شده توسط جان احمد، یک گام غیر منتظره بود‫. زیرا این "قوماندان" بحیث دستیار نزدیک عبدالله عبدالله در ولایت پروان، یک عنصر دولتی تلقی میشد‫. قرارمعلوم هدف امریکایی ها صرفأ نابودی ذخیره گاه اسلحه بوده است‫. امریکایی ها اعلان کرده اند که از همچون انباراسلحه درنزدیکی بزرگترین پایگاه شان در بگرام پروان، میتوانست علیه مصالح امنیتی امریکا استفاده شود‫. تجربهٔ جهانی نشان داده که هرگاه مصالح امنیتی ایلات متحده مورد تهدید باشد‫- پنتاگون به هیچکس رحم نمیکند‫. حتی به جان احمد که دوستِ دوستِ امریکا یعنی عبدالله عبالله است‫. این حادثه یکبار دیگر حقایق ذیل را در رابطه با ز‫ورمندان محلی برجسته ساخت‫:

نخست‫: باوصف  صرف صدها میلیون دالر در کمپاینهای متداوم خلع سلاح طی ۱۴ سال  گذشته، زورمندان شریک در حکومت ‫وموردحمایت سران تنظیمی، مقادیربزرگ اسلحهٔ سبک وثقیل را درمناطق قابل دسترسی خویش پنهان نموده اند‫. این ذخایرپنهان شده خطر بزرگی را برای ثبات و آرامش مردم افغانستان تشکیل میدهند‫. سوال اینجاست که اگراین زورمندان با نظام کنونی همکارند، بایست بر نیروهای امنیتی دولتی که تعدادکارکنان آن تقریبأ به ۴۰۰۰۰۰ میرسد، تکیه نموده وذخایر سلاح ومهمات خود رادرچوکات پروژه های مختلف خلع سلاح بدولت تسلیم میکردند‫. واگرآنهابا این دولت نیستند‫- پس چرا بر امتیازات دولتی حق انحصاری ادعا میکنند؟   احمد جان یگانه "قوماندانی" نیست که ذخیره گاه اسلحه داشت‫. "قوماندانهای" بزرگ  تنظیمی، بصورت عموم شیوهٔ معینی دررابطه با کمپاینهای خلع سلاح داشتند‫. یعنی سلاحهای سبک کهنه وزنگزده را به دالر تبدیل کردند وسلاحهای به اصطلاح کار آمد را در ذخیرهگاه ها نگهداشتند‫ وبه آن افزودند.

ثانیأ‫: با حفظ ذخایر اسلحه، "قوماندانهای" نظیرجان احمد‫-مرتکب عمل جرمی میشوند‫. مطابق به قوانین جاریهٔ کشور بعد از اعلان تکمیل کمپاینهای خلع سلاح‫- انحصارملکیت وحمل سلاح به دولت تعلق دارد‫. پس همه سلاحهای که نزد افرادباقیمانده‫، غیرقانونی بوده وملکیت، نگهداری وحمل سلاح غیرقانونی جرم است‫. اصولأ بایست "قوماندان"  جان احمد نیزتوسط دولت  دستگیر شده و بعد از طی مراحل دوسیهٔ نسبتی اش ‫- به جرم ملکیت غیر قانونی یک انبار اسلحهٔ سبک وسنگین مورد محاکمه قرار گیرد‫.  رییس اجراییه که معمولأ از شفافیت وقاطعیت حرف میزند‫- چرا درین مورد صرف به دفاع از متهم میپرداز؟

ثالثأ ‫: "قوماندان"  جان احمد که همچو سایر زورمندان محلی با شیوهٔ  تهدید و استفاده از زورعادت دارد‫- بعوض معذرتخواهی از کتمان اینهمه اسلحه که میتوانست جان عدهٔ بیشماری از مردم را بگیرد‫- از طریق طرفدرارنش دست به تظاهرات خشونت آمیز زد‫. این تظاهرات وبستن اعتراضی راه کابل چهاریکارباعث شد که شهرچهاریکار برای یکروز فلج گردد‫. بسته شدن دکانها ودفاترباعث زیان اقتصادی زیادی به متشبسین خصوصی وحک‫ومت محلی گردید‫. ازجان احمد باید جبران خساره تقاضا میشد‫. اما در افغانستان زورمندان مافوق قانونند‫.  شخص دوم دولت افغانستان شخصأ در همرایی با یک تعداد زیاد مامورین بالارتبهٔ دولتی برای معذرتخواهی از او و آرام ساختنش بخانه جان احمد رفتند‫. رییس اجراییه اعلان کرد که‫: "دولت افغانستان تعرض به مجاهدین را تحمل نمیکند‫". این بدین معنی است که  ولو مجاهدین دست به اعمال جرمی هم بزنند‫-، نه داخلی ها اجازه دارند مزاحم شان شوند ونه خارجی ها‫. درغیر آن هم مجاهدین قهرمیشوند وهم ودولت ‫.

‫-  ببینیم نفع عملی ذخایراسلحه برای قومندانسالاران چیست؟ ذخیرهٔ اسلحهٔ زورمندان نظیر جان احمد در واقع پشتوانهٔ قدرت محلی آنهاست‫.  زورمندان محلی با همین پشتوانه، گروپ ملیشیای خود را میسازند‫. از طریق آنها باشندگان شهر یا ولسوالی مربوطهٔ خویش را با تهدید وتطمیع،  تابع خود میسازند‫.  بالای زیباترین دختران وپسران در قلمرو محلی خود دست میمانند وانها را از آن خود میسازند‫. تعرض به جان ومال مردم محل رازورمندان محلی حق خداداد خود میدانند‫ وازمعافیت از مجازات هماطمینان کامل دارند. پروژه های انکشافی منطقه باید به فرد مورد نظرآنها داده شود‫- درغیر آن جلو تطبیق آن را میگیرند‫. در انتخابات ولایتی و پارلمانی، مردم محل را مکلف میسازند به امر "قوماندان" به کاندیدی که موردپشتیبانی  "قوماندان" است رأی بدهند‫. ودرانتخابات ریاست جمهوری هم ‫- زورمند محلی نقش تیکه دار آرای مردم محل را بازی نموده با تهدید رای دهندگان انتخابات محل را به فساد سوق میدهد‫.  درواقع بزرگترین مانع انتخابات شفاف همین "قوماندانها" اند‫.  زیرا اینها مانع ابراز ارادهٔ آزادانهٔ مردم در جریان انتخابات میشوند‫. بعد از انتخابات باید وکیل دست نشاندهٔ "قوماندان" ترتیب آنرا بدهد که ولسوال وآمرپولیس محل به میل "قوماندان" تعین گردند‫. حکام محلی که بدینطریق تعین میشوند‫- هیچگاه مانع فعالیتهای غیرقانونی "قوماندان" نمیشوند‫. این نوع حکام محلی در یک ردیف با قاچاقبران ومافیا به همین "قوماندانان" حق ‫(کمیشن‫) هم میدهند‫. "قوماندانها" برای ازدیادثروت و تحکیم قدرت خویش هم مانع قانونیت میشوند وهم پروسه های تحکیم دموکراسی و رشد اقتصاد طبعی وغیرجرمی را سد میکنند‫. بدین ترتیب "قوماندانان" چون پارازیت خون مردم را میمکند و دولت را هرچه بیشترغرق فسادمیسازند‫. همزمان، طالبان بالای دولتی که قوماندانسالاری کمرش را خم ساخته است،  حمله ور میشوند‫. رحمت الله نبیل رییس عمومی امنیت ملی بارها گفته است که قاچاق اسلحه ومهمات به پایتخت ازطریق آن دروازه های کابل میشود که تحت کنترول زورمندان مورد حمایت وکلای ولسی جرگه ومقام های عالیرتبهٔ دولت اند‫. یعنی زورمندان محلی با طالبان معامله میکنند و حملات تروریستی شان را تسهیل میکنند‫.  بدینترتیب می بینیم که "قوماندانان" وطالبان،  آگاهانه در یک جهت کار میکنند‫: طولانی شدن جنگ افغانستان و دوام آلام ۳۵ سالهٔ مردم جفا دیدهٔ افغانستان‫.

‫دراخیر میتوان گفت که "قوماندان" سالاری پدیدهٔ شومیست که مانع رشد طبعی اقتصاد شده با جرمی ساختن اقتصاد ملت را برای یک دوران طولانی به فقر وبدبختی سوق میدهد. همه بنا های اجتماعی- سیاسی وفرهنگی کشور را به فساد کشانیده مؤثریت آن را بشدت کاهش میدهد. "قوماندانها" یک قشر طفیلی اندکه در تولیداجناس وخدمات سهمی ندارند اما از طریق تهدید- فشار وبه فساد کشاندن سیاست، اقتصاد، سکتورخدمات و ارگانهای امنیتی- خواستهای نا مشروع وضدمنافع مردم افغانستان رابر اجتماع تحمیل نموده به ثروت اندوزی مجرمانه میپردازند. آنها که حمایت رهبران تنظیمی را داشته وعدهٔ زیادی از اراکین بلندرتبه دولت را در فعالیتهای جرمی با خود شریک ساخته اند، اصولأ تفاهم متقابل با خارجی هانیز دارند.  ازبین بردن انباراسلحهٔ جان احمد  شاید درجلوگیری از قتل عدهٔ ازمردم ملکی کمک کند، اما با یک گل بهارنمیشود. حل مشکل قوماندانها مستلزم سالهای طولانی بوده فقط مردم افغانستان میتوانند با عمل متحدانه وقاطع- این پدیده را به گورستان تاریخ بسپارند

 

کمیتۀ حقوق بشرفدراسیون سازمانهای پناهندگان افغان در اروپا (فارو)

 

 

---

FAROE, Post Box 707,   2300 AS,   Leiden,     www.afghandiaspora.org,    

faroe_af@hotmail.com