سرازیرشدن پناهجویان و بحران سیستم پناهجویی در اروپا

 

۱۷ اګست ۲۰۱۵

 

باگسترش بسترتشنجات دربرخی کشورهای آسیا وافریقا تعداد پناهجویانی که این دوقاره  را ترک نموده ودرهفت ماه اول  سال ۲۰۱۵ داخل  اروپا شده اند، بطور بیسابقه افزایش یافته است. گزارشات منتشره در شمارهٔ مؤرخ ۱۰ اگست ۲۰۱۵ روزنامه The Guardian وگزارش مؤرخ ۱۴ اگست ۲۰۱۴ صفحه انترنتی بی بی سی (انگلیسی)  به حوالهٔ سازمان بین المللی مهاجرت ارقام ذیل  را نشان میدهند:

-     ازطریق جزایر یونان ۱۳۴۰۰۰پناهجو.

-     از طریق بحیرهٔ مدیترانه به ایتالیا ۳۴۵۰۰۰ نفر(شامل مهاجرین وپناهجویان)

این ارقام ازدیاد ۴۰۰ فیصدهٔ پناهجویان را و به گفتۀ Dimitri Avramopoulos کمیساراتحادیهٔ اروپا برای امورمهاجرت "بدترین بحران پناهندگی در اروپا بعد از جنگ جهانی دوم" را نشان میدهد.  سرازیرشدن مهاجرین وپناهجویان به سواحل بحری نزدیک به اروپا درلیبیا و ترکیه وحرکت   گروپی از آن سواحل بطرف اروپا در داخل اروپا به دو  شکل ذیل انعکاس یافته است:

الف: برخی روزنامه ها بطور مثال روزنامهٔ ستاندارد چاپ بلژیک وآرنولد کاسکنزگزارشگر مناطق جنگزده در رزنامۀ هالندی NRC عده ای ازسیاستمداران موج آمد آمد  گروهی پناهجویان را "جابجایی اقوام" تلقی نموده و پیش بینی میکنند که عین تأثیرات مخرب را خواهد داشت همچون جابجایی اقوام که درعهد قدیم باعث سقوط امپراطوری روم شد. هراس از  بی موازنه شدن سیستم تأمینات اجتماعی مستقر در اروپا نزد عدهٔ زیادی از دولتمرداران وسیاسیون ایجاد شده است. از جانب دیگرغرق شدن بیش از ۲۰۰۰ تن از پناهجویانی که با کشتی های ماهیگیری درگروپهای صد ها نفری از ساحل لیبیا به آبهای نزدیک به سواحل جزایرایتالیا، بیک معضلهٔ برای  دول اروپایی بدل شده است. این دول اصولأ خواستار سد کردن راه برپناهجویان اند اما از تأثیرات منفی این وضع بالای محیط زیست و افکارعامه که بهر حال عدم کمک به انسانهای در حال غرق شدن را نمی پذیرد، هراس دارند. نخست عدهٔ از احزاب چپگرای طرفدارپناهنده وبعدأ رهبر کاتولیکهای جهان با توجه به غرق شدن عدهٔ زیادی از پناهجویان در بحیره مدیترانه به دول اروپائی هشدار دادند که نگذارند این بحیره به یک قبرستان بزرگ مبدل گردد. طی ۴ ماه گذشته سران دول عضو اتحادیهٔ اروپا بارها گردهم آمده اند تا راه حلی برای این مشکل بیابند اما به اقدامات جزوی واکثرأ نا مؤثر بسنده کرده اند. بطورمثال دول مذکوردر آخرین گردهمائی خود، تصمیم به احیای عملیات نجات توسط گزمه های بحری وهوایی در مسیر لیبیا-ایتالیا اتخاذ نمودند. از هر کشتی ده ها پناهجو تلف گردیده وبقیه به مراکز مؤقتی بودوباش درجزایر ایتالیا انتقال داده میشوند. اما دول اروپایی نتوانسته اند بالای تقسیم مسؤلیت بررسی درخواستهای پناهندگی این تازه وارد ها به توافق برسند. هراس ازبه اصطلاح "جابجایی اقوام" بطور مثال دیوید کامرون صدراعظم انگلستان را واداشت تا گروه های پناهجویان را "فوج زنبورها" نامیده واظهار نماید که سرحدات انگلستان بروی آنها بسته خواهد ماند. کامرون بالای فرانسه فشار آورد تا مراکز تجمع پناهجویان عازم انگلستان در جنگلات کاله را ازمیان بردارد. همزمان با آن زنگهای خطر در هالند وبلژیک بصدا درآمد. زیرا امکان آن  وجود دارد که بنادر بحری روتردام یا انتورپن به عوض کاله به مرکز تجمع پناهجویانی تبدیل گردد که خواهان سفر به انگلستان میباشند. آقای جامبون وزیر داخلهٔ بلژیک اعلام نمود: "بنادر بحری ما نباید به کالهٔ جدید تبدیل شوند" واز اتخاذ اقدامات وقایوی خبر داد. مسیر ترکیه-یونان که اکثرأ افغانها نیزاز آن استفاده میکنند یک مسیر پُر خطر ودرواقع طولانیست. چه پناهجویان با مشاهدهٔ  شرایط دشوارزندگی وبرخورد غیر انسانی پولیس در یونان نا گزیر اهداف دور تری در اروپای شمالی را برای خویش تعین میکنند. محبوس ساختن ودونیم هزار پناهجو درمیدان وزیرزمینی یک استدیوم سپورت توسط مقامات جزیرهٔ Kos بدون توزیع آب ونان وثبت نام آنها صرف توسط سه نفر پولیس، مثالیست از چگونگی برخورد پولیس در جزایریونانی نزدیک به ترکیه.  در Kos تحت همین شرایط به پناهجویان سوریه امتیاز و اولویت داده میشد و مخالفت افغانها با این وضع، درگیری با سوریه ای ها را سبب شد. انعکاس وسیع خبر سؤ رفتارمقامات Kos در رسانه ها،  باعث آن شد که یک کشتی بزرگ تفریحی یونانی برای اسکان مؤقت پناهجویان به ‪Kos فرستاده شود. اما صرف به پناهجویان سوریه اختصاص یافت. حالانکه در بسیاری نقاط افغانستان وعراق وضع بهتر از سوریه نیست. پناهجویان باید بعد از طی این مراحل ومحرومیتها برای رسیدن به اروپای شمالی  از سوراخ سوزن یعنی کنترول توسط پولیس کشورهای مختلف اروپای شرقی، مرکزی وغربی عبور کنند. کشورهای مجارستان وکرواسی سرحدات خود را بطور امتحانی بروی پناهجویانی که از یونان عازم اروپای شمالی میشوند می بندند. درحالیکه تجارب گذشته نشان داده است که بستن سرحدات راه حل نیست. 

 در مجموع تیوری "جابجا شدن اقوام" ومقایسهٔ وضع فعلی با حالتی که سقوط امپراتوری روم را در پی داشت، غیر واقعبینانه وغیر علمی است. غیر واقعبینانه بخاطریست که رابطه اوج گیری بحرانات بشری ناشی ازجنگها و تشنجات درافغانستان شرق میانه وافریقا، یعنی علل اساسی سرازیرشدن پناهجویان از سوریه، افغانستان، لیبیا، عراق وسومالیا را نادیده میگیرد. غیر علمی بخاطریست که اروپای امروز را با اروپای عصرسقوط امپراتوری روم قابل مقایسه میداند. ارقام احصایوی ثابت میسازد که هراس خلق شده از جانب نیروهای راستگرا و محافظه کار بی اساس میباشد. اگر مجموع پناهجویان که طی سال جاری  به اروپا داخل شده اند را بر مبنای گزارش مؤرخ ۱۷ اگست نیویارک تایمز به تعداد ۲۵۰۰۰۰ تخمین کنیم، این رقم در مقایسه با نفوس مجموعی اتحادیه اروپا (۷۴۰ میلیون ) رقم کوچک تر ازنیم فیصد آنرا تشکیل میدهد. آیا این کمیت کوچک که برای حفظ حیات خودقانع به امکانات حداقل است، قادرخواهد بود "سیستم تأمینات اجتماعی اروپا" را برهم زند؟ پس حالت کشور کوچک لبنان که تعداد پناهجویان سوریه مساوی به ۳۰ فیصد نفوس آنست، چه خواهد بود؟

اگر اروپا از سرازیرشدن پناهجویان هراسان است باید اعم خود را صَرف حل تشنجات وجمع نمودن بستر های جنگ گرم جنگ و خاتمه دادن به پدیده های نظیرطالبان، داعش والقاعده کند. بیشترین تعداد پناهجویان مربوط کشور سوریه میباشند. کشورهای بزرگ اروپایی به نحوی از انحا در گرم نگهداشتن جنگ سوریه سهیم اند. اگردیپلماسی غربی در جهت حل صلح آمیز این جنگ نیابتی بین المللی خانمانسوز کمک کند، کمک بزرگی به کم شدن فشاربالای سیستم بین المللی پناهندگی وبه ګفتهٔ Dimitris Avramopoulos "بدترین بحران پناهندگی در اروپا بعد از جنگ جهانی دوم" خواهد کرد. در رابطه با افغانستان اروپا میتواند با کاربرد دیپلماسی فعال دولت متجاوزپاکستان را که از سال های طولانی بدینسو در افغانستان جنگ نیابتی علیه مردم این کشور را از طریق تروریست های بومی وخارجی به پیش میبرد و افغانها را وادار به ترک کشور شان میسازد، مورد فشار واقعی دیپلماتیک و وضع تعزیرات اقتصادی ونظامی درچوکات شورای امنیت موسسهٔ ملل متحد قرار دهند، پاکستان بدون شک به زانو در می آید. توقف صدور مرگ وآتش از پاکستان به افغانستان باعث توقف سرازیر شدن پناهجو از افغانستان به اروپا خواهد شد.

ب: آمدن تعداد زیاد پناهجویان به کشور های اروپای شمالی محدود بودن ظرفیت تسهیلات موجود برای رسیدگی به امور پناهندگی، تحصیل، مسکن وغیره را به وضاحت به نمایش گذاشت وباعث سراسیمه شدن مقامات ذیربط شد. بعضأ مقامات قصدأ وبرای دلسرد سازی پناهجویان از توسعه دادن و اصلاح تسیهلات خود داری نموده تعداد زیاد را در کمپ کوچک جابجا میکنند ووضعی را بوجود می آورند که یک نمونهٔ آن کمپ ترایزکیرشن اطریش است. درین کمپ که اساسأ گنجایش ۴۸۰ نفر را دارد، به ۵۰۰۰ نفر جا داده شده است. وضع این کمپ از جانب سازمان عفوه بین المللی شرم آور خوانده شد. البته نباید فراموش کرد که  مردم محلی نیزاکنون آمادگی کمتری برای پذیرش پناهجویان درمحل خویش نشان میدهند. دول اروپائی تحت نام مبارزه با بحران اقتصادی که از سال ۲۰۱۱ بدینسو در اروپا موجود است، پیوسته دست به صرفه جویی درخدمات اجتماعی وکسر تسهیلات اقشار نا دار زده است. درحالتیکه کارد به استخوان مردم رسیده نیروهای راستگرا وضد خارجی چنین تبلیغ میکنند که فشارناشی از سرازیر شدن ده ها هزار پناهجوی جدید به اروپا، باعث سقوط کامل سیستم تأمینات  مورد نیاز مردم خواهد شد. نیروهای ضد خارجی پناهجوی متعلق به کشورهای اسلامی را غیرقابل اعتماد از لحاظ امنیتی معرفی میکنند. سیاستمداران احزابی که معمولأ از حقوق پناهجویان طرفداری میکنند، سکوت اختیار کرده اند. میتوان ګفت که  روحیهٔ عدم تمایل به پذیرش پناهجویان جدید (آنهم از کشورهای اسلامی) در بین بخشی از مردم نیز موجود است. بهمین جهت جستجوی مقامات مؤظف به اسکان پناهجویان به مقاومت بر میخورد. دولتمردان در اروپا از ترس عواقب انتخاباتی آن نمیخواهند تازه واردان را بشکل آبرومندانه پذیرایی کنند. این حالت آبروی خودشان را نیز به خطر مواجه ساخته است.

درین روزها که هزاران افغان بنا به مشکلات اجتماعی، فشار های سیاسی توسط گروه های مسلح مخالف، بیکاری و نداشتن دورنمای بهتر، برای اخذ پاسپورت در مقابل ریاست پاسپورت صف میکشند،  دراروپا از بزرگترین بحران پناهجویی از جنگ جهانی دوم بدینسو حرف زده میشود. عملیاتهای نجات پناهجویان از ابحاربا وصف آنکه رسیدن به اروپا را تسریع میکنند اما  شکل مؤقتی و وابسته به اوامرآنی از بروکسل را داشته وعلاوتأ هیچنوع اطمینان را برای اخذ اجازه نامه اقامت درکشورهای اروپای شمالی بوجود نمی آورند. از رسیدن به اروپا تا اخذ اجازهٔ اقامت راه دور و درازی را باید پیمود. متأسفانه در شرایط بحرانی کنونی این راه طولانی تر و صعب تراز حالات عادی خواهد بود.

 

 

کمیتۀ حقوق بشرفدراسیون سازمانهای پناهندگان افغان در اروپا (فارو)

 

---

FAROE, Post Box 707,   2300 AS,   Leiden,     www.afghandiaspora.org,    

faroe_af@hotmail.com