پوهاند محمد بشیر دودیال
اکولوژی زون های اقلیمی و پوشش گیاهی کره زمین
یک هدیه بزرگ که از ارزش ابدی برخوردار است
چندی قبل کتاب وزین، علمی و جامع تحت عنوان “اکولوژي زون های اقلیمی و پوشش ګیاهی کره زمین“ نوشته دانشمند ګرامی دوکتور محمد داود رفیق پور و جیوبوتانیست نامور شاغلی زیګماربرکلی در کابل بدستم رسید. این کتاب خیلی باارزش را جناب رفیق پور برای پوهنتونهای افغانستان؛ خصوصاً پوهنځی های ساینس، زراعت، علوم وترنری، بیولوژی و فارمسی هدیه فرموده اند.
این کتاب باارزش درمورد زونهای اقلیمی و پوشش ګیاهی یګانه زمین ما ( Only one earth)؛ خانه مشترک همه بشریت و باغچه زیبای فرزندان آینده ما معلومات کامل، جدید و ضروری را دارد. کتاب مذکور د ر شرایطی وارد کشور ما میګردد که بدبختانه انهدام طبیعت و درهم وبرهم شدن محیط زیست به شدت دوام دارد. عوامل بسیاری، مانند نابسامانی جنګ تحمیلی، بی اطلاعی مردم، هجوم غیر عاقلانه بالای منابع طبیعی، عدم موجودیت پالیسیهای دولت، ضعف ادارات محلی و غیره دست به دست هم داده ، تهدید بزرګی را متوجه حیات باشندګان سرزمین ما ساخته است، اما وضعیت در سایر نقاط کره زمین نیز چندان بهتر نیست. از طرف دیګر خوشبختانه هنوز هم در روی کره زمین بشردوستانی وجود دارند که صدای شان را شجاعانه برعیله این تهدید تباه کن حتا در آخرین ګردهم ایی سازمان ملل متحد بلند نمودند، از جمله ی اقدامات دلیرانه و عالمانه به خاطر دفاع از زمین یکی هم چاپ همین کتاب را میتوان خبر خوشی درین زمینه یافت.
کتاب “ اکولوژی زوه های اقلیمی و پوشش ګیاهی کره زمین”در ۷۰۵صفحه کاغذ اعلا؛ حاوی صدها عکس و مناظر مربوط زونهای مختلف اقلیمی در سیزده فصل همراه با ضمایم اصطلاحات و فهرست رهنما با قطع و صحافت نهایت زیبا چاپ ګردیده. درصفحه ی کاپی رایت سال چاپ ۲۰۱۹ و محل چاپ : المان تذکر یافته که حق طبع محفوط به مولفین است.
متاسفانه در افغانستان تا اکنون به صورت علمی و مکمل فلورا، خاک و پروفایل و زون های آن مطالعه نه ګردیده است. به اثر جنګهای طولانی استادان مسلکی، کادرهای باتجربه و مراکز مربوطه از بین رفتند، تا کنون دوباره نتوانستیم این خلا را جبران نماییم. چنین یک کتاب ارزشمند میتواند درین زمینه برای ما یک مُمد خوب تلقی ګردد. مسایل توضیح شده درین کتاب چنانچه برای تمام جهانیان ارزش حیاتی دارد، برای ما افغانها که ادارات و مراکز تحقیقی ما نابود ګردیده، به مراتب باارزشتر است. افغانستان دارای طبیعت بسیار غنی و متنوع است. طبق مطالعات واویلوف منشا اکثر انواع ګندمیان افغا نستان میباشد. پامیر و دامنه های هندوکش دارای انواع نباتات کمیاب است که میتواند در امور فارمسی و کیمیای صنعتی اقلام قیمتی محسوب ګردد، اقلیم مدیترانه (شبه مدیترانه یی) در شرق کشور یک سرمایه دیګر برای ما محسوب میګردد. پوشش سبز در کاهش خطرات بالقوه محیط زیست رول سازند ی را دارد. معلومات ارائه شده درین کتاب میتواند ما را در از دست ندادن حاصلخیزی طبیعی خاکها و اتلاف غنای ایکولوژیکی ما یاری رساند. کتابخانه های پوهنځی های بخش علوم طبیعی کشور ما ضرورت جدی به چنین کتابها دارد تا شاګردان در مورد زونهای اقلیمی و اینکه افغانستان ازین ناحیه در کجا قرار دارد، بدانند . دانشمندان اکادمی علوم، خصوصاً رشته های بخش علوم طبیعی اکادمی علوم ازین ماخذ استفاده اعظمی نموده و با استفاده از آن میتوانندپوششهای ګوناګون ګیاهی در مناطق مختلف کشور را تفکیک و تقسیم بندی نمایند. امید واریم اکادمی علوم تصمیم شان را در قسمت زون بندی و معرفی اکولوژی اتخاذ و در آینده قدمهای مستحکم در ګیاه شناسی محلی برداشته شود. خوشبختانه صفحات ۴۲۰-۴۳۳منطقه ی ولو کوچک مدیترانه یی در شرق کشور معلومات دلچسب را ارائه نموده است.
کتاب مذکور ممد بسیار خوب و یک ریفرنس معتبر برای وزارت زراعت، اداره محیط زیست و ادارات جیودوزی، کارتو ګرافی و صحت نیز شمرده میشود. زحمات مولفین در تهیه این اثر باارزش قابل قدر وستایش است. اذعان میداریم که در داخل کشور، نه از لحاط مادی و نه از لحاظ معنوی امکان چنین دست اورد را با چنین یک کیفیت عالی نداریم. مهیا شدن چنین منبع، حیثیت یک ثروت نهایت باارزش را برای ما دارد.
معلومات کتاب مذکور در موارد مناسبات علمی ما با جهان نیز برای ما کمک میرساند. این در حالیست که تغییرات منفی در ایکو سیستم و ساختار های محیط زیست روبه افزایش است، این تغییرات منفی مربوط و محدود به یک کشور ویک ساحه جغرافیایی نبوده، بلکه جهانشمول است، که توجه مشترک دانشمندان هر کشور را جلب نموده وهمه با هم باید درین مورد دست به کار شوند. این مامول برای دانشمندان افغانی فقط با موجوودیت این کتاب میسر ګردیده میتواند.
بدینوسیله یکبار دیګر از همکاری و توجه جناب دوکتور رفیق پور ابراز تشکر مینماییم.
بالا
بازگشت