افغانستان- پس ازگذشت چهار سال

نوشته جيم لوب

ترجمهء عظيم بابک

از متن آلمانی مقالهء

Afghanistan - vier Jahre danach

عنقريب چهارمين سالگرد عمليات ايالات متحده برعليه رژيم طالبان در افغانستان فرا ميرسد.در ايالات متحدهء امريکا محققان ازان نتيجه گيريهای متفاوت ميکنند.

ثبات نسبی حکومت حامد کرزی وجريان موفقانهء انتخابات پارلمانی در افغانستان دليل قابل توجه را برای رضايت ايالا ت متحده فراهم ميگرداند.برخلاف، تحليلگران مستقل به اين نظرند که افغانستان تا هنوزوابست به جريان کمکهای خارجيست وانبوه مسايل آنرا تهديد ميکند:از شعله ورشدن دوباره شورشهای طالبان تامعضلات اقتصاد داخلی که عمدتا بر پايهء تجارت نامشروع مواد مخدر استواراست.

برنامهء آموزش برای اردوی ملی وپوليس از جدول زمانی خود خيلی به عقب افتاده است ودر محلات وقصبات قطعات وسيع قلمرو کشور در تحت کنترول جنگسالاران منطقه يي است.در عين حال از بهار امسال بدينسوتعدادکشته شده گان ملکی وسربازان امريکايي در نتيجهء حملات قوتهای طالبان ومتحد نزديک آنها گلبدين حکمتيار بگونهء روز افزون ازياد مييابد.

تاکنون در همين سال 86 سرباز امريکايي در افغانستان به قتل رسيدند.اما در مقايسه با آن:در فاصلهء زمانی بين 7 اکتبر 2001 (روزيکه واشنگتن دست به عمليات برای سرنگونی طالبان زد.) وختم سال 2000 55 سرباز امريکايي در افغانستان کشته شدند.در نيمهء اول سال 2005 در افغانستان اضافه از 1200 نفر کشته شده اند.(بر اساس گزارش سازمان گروه بحران جهانی يا ICG).

مايکل شويير کارمند سابق سی آی ای ميگويد:"جنگ در افغانستان به چنان مرحله ای از تحرک وپويايي رسيده است که انتظار آن برده نميشد."مايکل شويير از پايان دههء 1990 به بعد از جانب سی آی ای موظف گرديد تا رهبر القاعده اسامه بن لادن را در افغانستان دستگير کند.(به کتاب او تحت عنوان Imperial Hubris يا غرور عظمت پسندی مراجعه شود.)

بعضی ها ملتفت گرديده اند که از سال گذشته بدينسوحملات شورشيان با زيرکی اجرا ميگردد.بر اساس مدارک موجود،اسلاميستهای افراطی ايکه بر عليه ايالات متحده در عراق جنگيده اند، با تمام تجهيزات وتجربيات مسلکی انباشتهء شان در عراق ،به افغانستان فرستاده شده اند .

حتی برای بعضی ناظرين جريان انتخابات پارلمانی نگران کننده است.انتظار ميرفت که 70 در صد افراد واجد رای دهی در انتخابات همانند انتخابات رياست جمهوری سال 2004 سهم ميگيرند.اما در عوض فقط 53 در صد رای دادند. روبين بارنت تحليل گری از دانشگای نيو يارک اظهار ميدارد:،درآن بخشهای کشور که امنيت وجود دارد کسانی ميتوانند زياد ترين آرا را کسب کنند که در مبارزات و شعار های انتخاباتی شان به مردم تقرب جسته اند ودرآن اختلاس وارتشا وحيف وميل پولهای بازسازی وکمکهای خارجی تقبيح ميگردد.مثلا مبارزات انتخاباتی رمضان بشردوست در کابل.

روبين ، شويير وساير محققان در گردهمايي در واشنگتن سخرانی کردند که در پيرامون چانس های افغانستان بسوی ترقی تدوير يافته بود. اين جلسه تحت قيموميت دانشگای جورج واشنگتن ومرکز انکشاف امريکا(CAP) داير گرديده بود.

اگر چه از زمانيکه حامد کرزی رييس دولت افغانستان گرديده است،محصول ناخالص ملی قويا افزايش وتعداد اطفال شامل مکاتب بويژه دختران ازياد يافته است.اما فقر دربين اهالی قصبات ودهات ستوه آوراست.افغانستان کما فی السابق در زمرهء 6 کشور بسيار فقير دنياست .درجهء کمبود مواد غذايي يا گرسنگی در ان به 70 در صد ميرسد.اين مطلب در گزارش يکی از شعبات وزارت خارجهء امريکا در ماه جولای انتشاريافت .

اکنون در افغانستان در دو عرصه فعاليت اقتصادی به چشم ميخورد. از ديد گای محققان آنچه با برنامهء کمکهای جهانی مرتبط نيست، فعاليت در عرصه ديگری يعنی تجارت مواد مخدر است.دادو ستد مواد مخدر در کنار اختلاس وارتشاء (که هردو اکثرا باهم مرتبط اند)بزرگترين معضلهء افغانستان است.به اين مطلب حامد کرزی در ماه گذشته نيز اعتراف کرد.بر پايهء تخمينات نمايندگي مواد مخدر سازمان ملل متحد،کشت وانتقال (ترافيک)مواد مخدر 60 در صد اقتصاد( اکنون به مبلغ 2،8 مليارد دالر) افغانستان را احتوا ميکند.

وزارت خارجهء امريکا دريک گزارشي در سال 2004 هوشدار داد که افغانستان" در آستانهء تبديل& شدن به دولت قاچاقچيان مواد مخدر" قرار دارد.افغانستان 90 در صد ترياک جهان را توليد ميکند.بر اساس گزارش تازهء ملل متحد اگر چه در سال 2005 وضع حاصلات خوب&بود، اما در عوض ازسال 2004 بدينسو هيروهين توليد ميگردد.

بارنت روبين که در جريان مذاکرات پترزبورگ بن برای سازمان ملل متحد فعاليت ميکرد، ميگويد: افغانستان اکنون چنان قويا وابسته به مواد مخدر گرديده است که ايالات متحده وکشورهای کمک کننده اين معضله را نميتوانند کم بها بپندارند." نميتوان از يکسو سياست "تشکل ملت" را تعقيب کرد واز سوی ديگريکی از شاخه های عمدهء اقتصاد را به ساده گی قطع کرد."درين ضمن کشت خشخاش در تمام ولايات افغانستان گسترش يافته است.او ادامه داد که"يک استراتيژی اقتصادی فراگير برای بازسازی اقتصاد مشروع به چشم نميخورد."

جيمز دوبينس سفير سابق ايالات متحده ، تحليل گر عمدهء موسسهء Rand Corporation که در مذاکرات سال 2001 بن از منافع ايالات متحده نماينده گی ميکرد،ميگويد:"يک استراتيژی کوتاه مدت" برای من مشهود نيست.هر گونه تلاش بمنظور فطع کشت خشخاش در وضع کنونی موجب فقر بيشتر در قصبات ميگردد.علاوه بران فاصلهء جدايي بين حکومت کابل و بقيهء کشور که بیش است ،بيشتر ميگردد.از ديدگای روبين فاصلهء جدايي بين مردم با نهاد های حاکميت در محلات که بوسيلهء روحانيون محل هدايت وسازماندهی ميگردند، وسعت مييابد وموجب تقويت روحيهء بيگانگی در برابر حکومت مرکزی کابل ميگردد.واقعيت ديگری به اين معضله اضافه ميگردد وآن طوريست که روحانيون اطراف که وابسته به يک شبکهء همگانی ملی اند ، توان آنرا دارند تا مردم را به نحوی از انحامتشکل سازند، در حاليکه حکومت مرکزی و ادارات محلی تا هنوز اين توان را ندارند ونتوانسته اند باهم به توافق برسند تا حکومت مرکری را به عنوان حکومت مشروع برسميت بشناسند. به نظر روبين اين مطلب به رژيم تحت حمايه ايالات متحده بيشتر آسيب ميرساند.

از ديدگای نظيف شهرانی بشر شناس دانشگای انديانا که متولد افغانستان است ، معضلهء ديگر معضلهء پيوند درونی حکومت است.در حقيقت در افغانستان" سه تا چهار حکومت" وجود دارند:دفتر ملل متحد وسفارت امريکا در کابل ، انجو ها که بخش اعظم کمکهای خارجی را هدايت ميکنند وطبعا حکومت کرزی ." اکنون پارلمان حکومت پنجم است"از نظر او پارلمان نوعی از مجمع تمثيلگر ديدگاه ها ، منافع و ايدئولوژي های متفاوت است.

شهرانی ميگويد تلاش برای استقرار حکومت مرکزی بويژه اردو و پوليس که نيمی از بودجهء دولت را ميبلعد، يک اشتباه قطعی ايالات متحده و جامعهء جهانی بود.اين نکته به ضرر خودگردانی و صلاحيتهای دوايرمحلی تمام گرديد. اين حکومت به اين علت به حياتش دوام ميدهد که" مردم از برگشت طالبان هراس دارند" نه به اين دليل که گويا از حمايت مردم برخوردار است.

جيمز دوبين معتقد است که اشتبای قطعی ديگری جامعهء جهانی قبل ازهمه ايالات متحده اين بود که "از منابع ايکه برای افغانستان تخصيص داده شده بود ، در جاي ديگری استفاده به عمل آمد.از آنها برای آماده گی جنگ عراق کار گرفته شد.اما او با خرسندی اضافه ميکند که در ضمن ايالات متحده مکلفيتهای خودرا در برابر افغانستان گسترش داده است.
ما اکنون در آنجا تعداد سرباران خود را در مقايسه با سال نخست دو برابر (تقريبا 20000) و کمکهای خود را چار چند افزايش داده ايم.

 

بالا
 
بازگشت