میرعبدالواحد سادات
دررثای شخصیت بزرگ علمی وملی افغانستان
دریغامی برد امواج ایام
بزرگان را زما آرام ، آرام
درین هفته یکی از غنایممعنوی افغانستان در جلای وطن باکوله بار بار معرفت
و علم ، حاصل حدود هشتاد سال پژوهش و تدقیق بقول خرد سالاربزرگ حضرت
خیامبا هفت هزار سالهگانهمسفرگردیدو به جاودانهگیپیوست
:
مصداق حال شان کلامرودکیسترگ است که
:
از شمار دو چشمیک تن کم
وز شمار خرد هزاران بیش
هیهات و صد افسوس که
:
چهره شاخص اکادیمیکملی و بینالمللی زبان شناسپیشکسوت ، تاریخنگار ،
نویسندهنستوه ، محقق نامدار وطن و یکی از بهترین مفاخر بزرگعلمی و ملی
افغانستان کهافزون بر زبانهایملی و رسمیدری و پشتو به لسانهایفرانسوی ،
عربی و انگلیسی تسلط داشت ، جناب کاندیداکادیمسین شاه علیاکبرشهرستانیکه
حدود هشت دهه عمر پر بار شان در کارتعلیم و تعلم صرف شد ، به عمر
نودوچهارسالگی در شهر لندن داعی اجل را لبیک و فامیل ، دوستان و جامعه علمی
و اکادیمیک ما را سوگوار ساخت
.
شهرستانیفقیدفرزندبرومند دره ها و کوهپایههای هزاره جات باستان و متولد
سال ( 1308 خورشیدی )قریه باغ شهرستان قدیم و ولسوالیمیرامورولایتدایکندی
است . بعد از فراغت از مکتبحربیه ، شامل فاکولتهادبیات و علوم بشریگردید .
استاد فقیدتحصیلات فوق لسانس و بالاتر را در دو دوره در کشورفرانسه تا مقطع
دوکتورا به إتمام رسانید
.
میراثعلمیپوهاندشهرستانیفقید بمثابه محقق مدقق امانت دار و به عنوان استاد
سابقه دار و رئيس فاکولته تاريخ وادبيات پوهنتون كابل ( 1359ـ 1366
خورشیدی ) ، كانديداكادیمیسین فهرست قطور شامل دها کتاب و تا چهار صد مقاله
پژوهشیوزین در عرصه هایادبیات ، تاریخ ، مردم شناسی ، لغت نویسی ،
فرهنگنگاری ، فولکلور و جغرافیه است که در مجله هایعلمی بنشر رسیده است
:
ـ پیدایش و تحول زبان فارسی ـ دری
-
ادبیات و زبان فارسیدری معاصر در افغانستان
ـ هجو در ادبیات زبان دری
-
قاموس لهجه دریهزاره‌گی
ـ تاریخ هزاره در دو جلد ( بررسیوضعیتاجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تاریخی
قوم هزاره )
ـ تاریخ سلطان محمود غزنوی
ـ تاریخمالیه در دولت غزنوی
ـ تأثیر ادب فارسی در ادبیاتفرانسه
ـ مقایسه نحو در زبانهایدری و فرانسوی
ـ مقایسیه نقد در زبانهایفارسی و فرانسوی
ـ چگونه ترجمه بایدکرد؟ (اصول ترجمه )
ـ تحقیق در فولکولور
ـ دستور زبان عربی
ـ مقارنه ادبیانتمثیلی
ـ
...
اینشخصیت فرزانه ، طیسالیانطولانیتدریس و فعالیتعلمی مصدر خدمات شایان بوطن
و مردم گردیده و هزاران جوان کشور را تربیه و کدرهای متخصص را رهنمایینموده
است
.
نسل جوان أفغانستان بایدباپدرانمعنوی شان آشناباشند و با فرا گیری از
اندوختههایعلمی و تجارب آنان چون شمع در پیکسب علم و معرفتباشند . یکی از
مصایبجنگ در کشور ما این است کهنسل جوانتاچشمگشوده و تا جوانی و أحوال نا
هنجارکنونی در ماحول خود اربابان جهالت ، رنگ فروشان و تاجران قوم و دین را
دیده است . بدینرویکی از ابعاد مبرم روشنگری در روزگارنازنین !کنونی و
درینکسوفتاریخکه بقول ویکتورهوگو به « خیانتعصایپادشاهیمیدهند » معرفی
قافله سالاران خرد و معرقت به نسل جوان است . باکمالمباهاتزندگی ساده ، کار
، مبارزه و تلاش زنده یاد استاد شهرستانی ، بارز ترین شاخص و مثال رهنما به
نسل جوان است
.
پوهاندشهرستانیفقیدافزون بر وجاهت علمی و مقام بلنداکادیمیک ، در جمع
مبارزان و دادخواهانوبا سابقه حضوردرجنبش معروف محصلان و مشروطیت سوم
افغانستان می باشد که در اوج جنبش محصلان به « جرم » خواندن مقاله انتقادی
و دادخواهانه به مدت یکسال از تحصیل محروم و از چوکاتنظامی و وزارت دفاع
طرد گردید
.
زنده یادشهرستانی از چهرههایخوشنام و متعادل سیاسی و دولتی که در دهه شصت
خورسیدیبا حفظ مقام ریاستفاکولتهادبیاتپوهنتونکابل در أواخر سال ( 1364
خورشیدی ) و در زمان ببرککارملفقیدکه از قبل و زمان جنبش محصلان با هم و
حشر و نشر داشتند ، عضویتهیات ریسهشورایانقلابی رااحرازنمود و در
همانسالبحیث عضو کمیسیونتسوید قانون اساسینیزتعینگردید .
پوهاندشهرستانیفقیددرجمعشخصیتهایعلمیبلندمرتبتهمانند
،کاندیداکادیمیسیننومیالیفقید، اکادیمیسیناعتمادیفقید ، قانونپوهعبقری ،
قانونپوهصافی ، ، اکادیمیسینسرابی ، کاندید اکادیمیسینسیستانی بمثابه
شخصیتهای مستقل ، وطندوست و منور بسیاربامسؤلیت نظرات ارزشمند خود را
باجزئیات و تا کامه و نقطه با ما در کمیتهتسوید قانون اساسی مطرح مینمودند
. پوهاندشهرستانیفقیدهمچنان در جمع بزرگانورجاوند ،اکادیمیسیندوکتورجاوید ،
استاد باختریفقید ، زریابفقید ، کاندیداکادیمیسین الهام فقید و
چندبزرگواردیگر متن نهای قانون اساسی را ویرایشنمودند . شهرستانی زنده یاد
بعد از ایجادپارلمانکشور و در زمان داکترنجیب اله شهید عضو مجلس سنآ(
مشرانوجرگه ) و در سمت معاون ان مجلس انتخاب گردید
.
شهرستانیفقیدهمیشه و طیسالیان حضور در دولت و پارلمانهمچون شاخ پرمیوه
متواضع و کماکانمعلم ، محقق و رهنما بود . از خصایلوالایشخصی اوپاسداری و
رعایت حق آشنایی است . بیانصافی است اگر از الطاف و مهربانیکه بر من روا
میداشتند ، یادهانی نه کنم . بابزرگواری و نهایت لطف مرا حقدارزاده خطاب
مینمود و ازشروعاولینوظیفهرسمی در ریاستعمومی محاسبات وزارت مالیه و نزد
پدرم ( میرعزیزاله سادات فقید ) بانیکویییاد مینمود و میگفتکه در آنوقت (
شروع صدارت محمد داود خان فقید ) من به خاطر اشتراک فعال در جنبش محصلان و
طرد ازبخشنظامی مورد سؤ ظن قرار داشتم و اما پدرتان مرا تشویق و کاندید به
بورس تحصیلیکشورفرانسهنمودکهعلاقمندان زیاد و بویژه از
فامیلهایبلندپایهگان داشت وباشوخی اضافه مینمودکهاگرفرانسهنمی رفتم و در
بازگشت استاد فاکولتهنمیشدم ، به یقینکه همانندرییس ما و دردسیسهعلیهملک
خان وزیرمالیهفقید مغضوب ، ماقوف و محبوس ... میشدم
.
به مناسبت غروب غم انگیز و رخ در نقاب کشیدناینوطنخواه ، آزادیخواه و شاید
هم آخرین شرکتکننده جنبشمشروطیت سوم افغانستان و از پاسداران تنور ،
ترقی ، مدرنیته و حاکمیت قانون در جلای وطن ، مراتب تسلیتبخانوادهارجمند
شان ، جامعه علمی و دادخواهانافغانستلنتقدیم میدارم
.
روانشان شاد و یادشانگرامی و همیشه
با
حرمت
بالا
بازگشت