محمداسحاق فياض
برگزاري جرگه امن منطقه اي،اميد ها وترديدها
سفر هيئت پاكستاني كميسيون برگزاري جرگه امن منطقه اي اين كشور به كابل، اميدهاي تازه اي را براي برگزاري اين جرگه بوجود آورده است. جرگه اي كه نزديك به يك سال است كه در باره آن گفتگو مي گردد وآن را يگانه راه حل بحران تروريسم در منطقه و بر طرف شدن تنش ميان اسلام آباد و كابل تلقي مي كنند.
قبل از اينكه پيرامون جرگه امن منطقه اي سخن گفته شود، نفس سفر هيئت پاكستاني به كابل يك قدم نيك در راستاي برطرف شدن تنش ميان اسلام آباد و كابل به شمار مي رود. نزديك يك سال مي شود كه روابط ديپلماتيك ميان كابل و اسلام آباد تيره است، سردي روابط سبب شده است كه تروريسم بين المللي و گروههاي افراطي مذهبي در افغانستان و پاكستان جان تازه اي بگيرند و جنگ و نا امني و آشوب را در داخل هر دوكشور گسترش بدهند. پس از ماهها روابط سرد و توام با تبليغات منفي در رسانه هاي هردو كشورعليه يك ديگر اكنون هردو جانب افغانستان و پاكستان در يافته اند كه ادامه تنش و بستن اتهام به يك ديگر هيچ سودي براي هردو طرف ندارد، بلكه از اين وضعيت گروههاي افراطي و تروريسم بيشترين استفاده را مي برد. به همين دليل اولين گام در دراستاي كاهش تنش در تركيه آغاز شد و هردو رئيس جمهور به در خواست يك ماه پيش رئيس تركيه پاسخ مثبت دادند.
سفر هیأت کميسیون پاکستاني جرگه امن منطقه اي به كابل، پس از اجلاس چند روز پيش روسای جمهورافغانستان و پاکستان در ترکیه انجام می شود. در نشست انقره هردو کشور برهماهنگی و تشدید مبارزه علیه تروريسم و عدم مداخله در امور یکدیگر تاکید ورزیدند و تعهدشان را در تلاش برای تامین صلح، امنیت، ثبات و توسعه اقتصادی در سطح منطقه اعلام نمودند. اين تعهدات هرچند كه شبيه به تعارفات سياسي بود اما ديدار دو رئيس جمهوردرتركيه اين نتيجه را در برداشت كه به سفررهيئت پاكستاني به كابل سرعت بيشتري بخشيد و در يك وضعيت زماني مناسب به كابل سفر كرد.
سفرآفتاب احمد خان شيرپاو وزير داخله پاكستان به كابل يك پيام غير مستقيم ديگر را نيز به دنبال دارد و آن اين است كه پا كستان نيزدر طول يك سالي كه از روابط تيره ميان اسلام آباد و كابل مي گذرد، از حملات تروريستي در آمان نبوده و يكي از كساني كه از اين حملات تروريستي جان سالم بدربرده آقاي شيرپاو است كه هفته گذشته در چهارسده ايالت سرحد، ازيك حمله انتحاري خونين جان سالم بدر برد.
درپاييز سال گذشته پس از گذشت مدت كوتاهي كه از امضاي خود مختاري وزيرستان از سوي دولت پاكستان با تندروان محلي اين منطقه مي گذشت، روزنامه چراغ، با استناد از روزنامه مشرق چاپ پيشاورنوشته بود كه مولانا حسن جان یک عالم تند رو پاکستانی گفته بود که در افغانستان حملات انتحاری رواست و درپاکستان حملات انتحاری روا نیست و درپاکستان این گونه حملات بکلی حرام است؛ اما درافغانستان جوازدارد!. اما اكنون كه نزديك به يك سال از خود مختاري وزيرستان مي گذرد نه تنها دولت پاكستان از دست تروريست ها داخلي و خارجي در امان بوده است، بلكه حرمت عمليات انتحاري در داخل پاكستان از سوي جريانهاي تندرو نيز شكسته شده است و طي چند ماه چندين حمله تروريستي و انتحاري در اين كشور صورت گرفته است. با توجه به اين وضعيت مقامات پاكستاني نيز احساس مي كنند كه در راستاي مبارزه با تروريسم بايد گامهايي بردارند و گرنه اين جزاير امني كه براي تروريست ها در اين كشور درست شده، ممكن است به يك امپراطوي قدرت مند تروريستي تبديل شود كه يك بار ديگر نيز جهان را به آشوب بكشاند.
دولت افغانستان نيز با توجه به گسترش فعاليت هاي طالبان در جنوب و جنوب شرق و افزايش حملات تروريستي در نقاط مختلف افغانستان به شدت نياز دارد تا با برطرف شدن تنش ميان پاكستان و افغانستان، بتواند گامهاي موثري در راستاي مبارزه با تروريسم بردارد. به همين دليل آقاي كرزي با استقبال گرم از آفتاب احمد خان شيرپاو وهيئت همراه وي در كاخ رياست جمهوري، به آنان گفت كه عزت و ترقی پاکستان، عزت و ترقی افغانستان است.
اكنون با توجه با اين پس منظر از وضعيت سياسي و نظامي در منطقه اين سئوال مطرح مي شود كه آيا جرگه امن منطقه اي برگزار خواهد شد؟ آيا اين جرگه نتيجه مثبتي را در برخواهد داشت؟
قراربوداين اين جرگه در اوايل زمستان سال گذشته برگزار شود اما روابط تيره دوكشور نه تنها برگزاري اين جرگه را در اين تاريخ ميسر كرد بلكه با طرح جديد پاكستان براي مين گذاري در بخش هايي از مرز مشترك ميان دوكشور، چنان تصور مي گرديد كه اين جرگه برگزار نخواهد شد. اكنون با تشكيل كميسيون پيگيري جرگه امن منطقه اي از سوي دولت پاكستان به سرپرستي شير پاو وزير داخله اين كشور و سفر وي به كابل، اين اميد واري را بوجود اورده است كه اين جرگه در آينده نه چندان دور بر گزار گردد. در جلساتي كه در كابل ميان كميسيون هاي اين دوكشور برگزار گرديد، هر دو طرف براي برگزاري اين اجلاس مهم به توافق رسيدند. در اعلامیه ي که از سوی دفتر مطبوعاتی ریاست جمهوری افغانستان انتشار یافت، آمده است که جرگه امن منطقه ای بر اساس دستور کار کمیسیون کاری دو کشور در ماه آگست 2007 (ماه اسد 1386) برگزارخواهد شد و توافق شده است كه ازسوي هر دو كشور به تعداد350 نفر در اين جرگه اشتراک نمایند. در این اعلامیه آمده است که کمیسیون های هر دو کشور در مورد نحوه برگزاری جرگه امن منطقه ای با اشتراک نمایندگان مردم در پارلمان، علماء، بزرگان و متنفذین هر دو کشور به توافق رسیده اند.
حال در مورد برگزاري اين جرگه ترديدي وجود ندارد، اما اين كه چه نتايجي را بدنبال خواهد داشت، بايد به عواملي توجه كرد كه تنش را درمنطقه بوجود آورده است و متاسفانه اين عوامل همچنان در منطقه وجود دارد.
يكي ازاين عوامل قضيه خط ديورند است، خط دیورند یکی از چالش های مهم منطقه ای به شمار می رود، معضله ای که قدمت صد ساله دارد و بیش از نیم قرن روابط سیاسی میان افغانستان و پاکستان را کسل کننده و تنش زا ساخته است.با استقرار دولت قانوني درافغانستان بار ديگر قضيه خط مرزي ديورند مطرح شد. پاکستان برای پیشگیری از این قضیه دوباره به تقویت گروههای تروریستی و طالبان، پرداخت و پس از سه سال آرامش نسبی ولایات جنوبی افغانستان بار دیگر به صحنه جنگ با طالبان و تروریست ها مبدل گردید. در این میان تعدادی از نمایندگان ولسی جرگه چالش خط دیورند را عامل اصلی ناامنی افغانستان خوانده اند و خواستار شدند كه با توجه به وضعیت فعلی در افغانستان، باید موضع مشخص را در این مورد اتخاذ نمایند و سعی شود بهترین استراتژی را در قبال خط دیورند اتخاد کنند. اما اين استراتژي معقول و جامع نگر در باره خط ديورند حتي از سوي مقامات افغاني هم تدوين نگرديده است.
دومين عامل تنش زا در منطقه برخورد دو پهلوي پاكستان در قبال جريان طالبان و ترورزيم است. خانم بابرا پليت خبرنگار و تحليل گرسياسي بي بي سي در اسلام آباد به اين نظر است كه آقای مشرف ممکن است يک بازی دو جانبه را پيش گرفته باشد و طالبان را به عنوان گزينه ای نگه دارد که در صورت شکست پروژه غرب برای بازساخت حاکميت در افغانستان، از آن استفاده کند. مبارزه بر ضد تروريسم، کمک به آمريکاييها و دولت افغانستان يک استراتژی است و استراتژی ديگر اين است که بگذار طالبان همانجا در يک سطح پايين باشند، ممکن است بعد از مدتی پاکستان از آنها استفاده کند.
عامل سوم كه حتي دولت پاكستان را نيز نگران ساخته است رشد ناموزون و سريع ترورزيم و افراطيت در داخل خاك پاكستان است كه به مرور زمان اين دولت كنترول آن را از دست مي دهد. افراسياب ختك معتقد است: مشکل حکومت پاکستان این است که حکومت واحد و یکدست وجود ندارد. برخی عناصر و محافلی در داخل دستگاه حکومت هستند که خودشان تصمیم می گیرند؛ آنچه رییس جمهور مشرف می گوید قبول نمی کنند و سیاست هايی را پیاده می کنند که به نظر خودشان درست است اما در واقع مخالف سیاست آشکار پاکستان و ثبات منطقه است. حکومت پاکستان نتوانسته جلو این عناصر و محافل را بگیرد و آنها را وادار نماید تا از ادامه جنگ علیه افغانستان دست بردارند. با آنكه در معاهده خود مختاري وزيررستان قيد شده است كه طالبان پاكستاني براي جنگ در داخل افغانستان نروند، اما در همان اوايل امضاي اين معاهده، حاجی عمر رهبری طالبان پاكستاني در وزيرستان گفت: آنها با دولت پاکستان قرارداد کرده اند که با حکومت مرکزی اين کشور جنگ نکنند، اما به نبرد عليه نيروهای خارجی در افغانستان ادامه مي دهند.
حال اگر جرگه امن منطقه اي هم برگزار شود، بعيد به نظر مي رسد كه بتواند همه اين عوامل و موانع را از سر راه بردارد مگر اين كه كدام معجزه اي در اين بين رخ دهد. به هر حال بايد تا ماه اسد صبر كرد و ديد كه اين جرگه چه نتايجي را به بار خواهد آورد.
Mif_1967@yahoo.com
بالا
بازگشت