عزیزه
عنایت
زبان وسیله ی انتقال مفا هیم
بشر از پیدایش گیتی تاکنون در سراسرجهان به هزاران زبان مختـــلف تکلم کرده و میکند که مطلب و مقا صد خویش رادر قا لب الفاظ وکلما ت
بطرف مقابل منتقل میسازند . بمنظور درک آسان مفاهیم گفتار انسانهــا این زبانها به کتگوری های مختلف منقسم شده ودرهرکشوریکه ساکنیـــن
آن مربوط به ملیت هــای مختلف تکلــم میکنــند برای درک آســان همــه زبانهای مردم یک کشور از مجــموع آن یک یــا دوزبان و یــا بیشـتررا
برگزیده و در قانون اساسی کشور شان بصفت زبان رسمی دو لتــی و عمومی پذیرفته اند که به همیـــن زبــان رسمی دولتی نوشــت وخــــوان
صورت میگیرد.در حالیکه ملیت ها حق دارندبزبان مادری شان که شکل رسمی دولتی را بخود نگرفته صحبت بکنند وبنو یسند امانوشت مکاتیـب
و اسناد رسمی به چنین زبانهای که رسمی دولتی نبا شند مجاز شمــرده نمیشود . مثلاًدر افغانستان زبان فارسی و پشتو در قانون اساسی زبـــا ن
رسمی و دولتی شناخته شده است که نوشت خــوان در دفاتر و مکا تیــب با این زبان صورت میگیرد مگر زبان ازبیکی ,ترکمنی,پشه ئی, بلوچــی
نورستانی ,پامیری,گجری درقا نون اساسی برسمیت شناخته نشده اســــت
از اینکه یکی اززبانهای رسمی وطن مان فارسی است با ید گفـت که زبان فارسی در افغانستــان ,ایــــران,تاجکستــان وسایر کشور هــا ی
آسیائی ریشه کهن داشته که درجهان بشمول هنـد متکلمین فراوان دارد که تعداد شان به ملیونها نفر میر سد.
زبان فارسی طبق تذکرات تاریخی زبان آریائی های قدیم اســـــت که با کم و بیش متفاوت با اصوات و لهجات امروز صحبت میشده است
تاریخ آریائی نشان میدهد که آریائی ها در مناطق دامنهء پامیـــر بخدی یا بلخ باستان آسیای مرکزی و شمال شرق آن زندگی دا شته بعــدا ً
بسوی هند و سر زمین بین النهرین و حوزه خلیج فارس امروزی پرا گنده شده اند . همان طوریکه امروز بین 145 زبان موجود در بین نفــــــو س
300 – ملیونی امریکا تنها زبان انگلیسی از دوران استقلال آن کشــــور تا امروز بحیث زبان رسمی از طرف مردم در نتیجهء ریفرندوم قبـــــول
شده وادامه یا فته است در آسیا نیز در زمان حاکمیت ترک تباران کــــه شانزده قرن در سرزمین افغانستان ,ایران, هند, آسیای مرکزی و شما لــی
بشمول آسیای صغیر و روم شرقی که امروز بنام ترکیه مسمی شده اسـت فرمانروائی کرده اند و در تمام دوران زمامداری آنها زبان فارسی زبــان
درباری و رسمی آنان بوده است که بعضاً فارسی را نسبت زبان رسمــی دولتی ودرباری بودنش دری نیز نوشته اند. که در این مورد دانشمنـدا ن
و بزرگان پارسی گوی اشعاری زیـــــادی ســـروده اند که طـــور مثال از حضرت حافظ شیرازی میخوانیم:
زشعر دلکش حافظ کسی بـــود آگاه
که لطف وطبع سخن گفتن دری داند
چنانچه سالار سخن فردوسی می فرما ید
پی افگندم از نظم کـا خ بلـــنـــد
که ازبادو باران نیابد گزنـــــد
بسی رنج بردم دراین سال سی
عجم زنده کردم بدین پار ســی
ویا شاعروسخنسرای دیگری ناصرخسرو بلخی نیز چنین فرموده است .
من آنم که در پای خوکان نریزم
مر ایــن قیمتی در,لفظ دری را
لهذا زبان فارسی,دری وتاجکی شاخه های یک درخت گجن بیخ اند کــــه در جریان حوادث تاریخی و طبیعی با پراگنده گی همراه بوده است و با
تمام شکست و ریخت آن از نموورشد نمانده و ازهم نپاشیده است .
نویسنده گان و دانشمندان در هر دوری از زمان بحیث باغبان و مراقــــب خوب درمحافظت و حراست این درخت کهن کوشیده و با شاخ وبـرگ آ ن
در محراق توجه خودقرار داده و مردم را برای حمایت از آن بمنظــــــو ر ثمر گیری بهتر از شاخ و برگ آن تشویق نموده اند. چنانچه قـــــا بل یـا د
آوری است پس از جنگ جهانی دوم بعضی از افراد دارای خصوصیـات مغرضانه و تفـــرقه افگنانه کوشیــده اند به اتکای لهجه ها گوش هــــای
متکلمین آن هر شا خه ی زبان فارسی را یک درخت جداگانه جـلوه داد ه تا ثمرات بعضی آنرا مرغوب و بعضی را نا مرغوب نشان بدهند .
انکار نبا ید کرد که هر زبان توسط متکلمین آن با لهـجه هــــا ی متفاوت افاده میشود طور مثال د ر افغانستان لهـجه ی تکلم پشتـــــو د ر
قند هار,پکتیا,جلال آباد وخوست با هم کاملاً متفاوت اندامااز لحاظ ریشه ئی شاخ و برگ یک زبان (پشتو) است که با بکار بردن نوشتــاری استـــندرد لهجه های گفتاری در نظر گرفته شده همهء آن یک زبان پشتو محسـو ب میگردد. همین گونه تفاوت در لهجه های فارسی نیز دربین زبانهای کا بل تا بدخشان , هرات و مزارشریف موجود است اما نوشتار و احد دارد .
به همین ترتیب فرق لهـجه های زبان انگلیسی نیز بین انگلیس زبانهــا ی بریتانیا , کانادا, آسترلیا و امریکا موجود است و میتوان گفت که همهء آنها شاخ و برگی یک زبان و دارای ریشه واحد هستند . مگردروطن عزیزما ن عدهء هستند که روی مسئله دری و پارسی پا فشاری زیاد میکنند.
خوشبختانه در این اواخر نظر به تلاشهای نویسنده گان عـــا لی مقام زبان فارسی در افغانستان , ایران, تا جکستــان شا خه های این ســـه زبان را بحیث زبان دارای ریشه ی واحد فرا روئیده ی از بخدی وســـــر زمین آریایی ها قوام بخشیده اند و در رشد و انکشاف آن توجه خا صــــی صورت گرفته که با توجه در مورد تعویض برخی از لغات های غیــــــر فارسی معمول به لغات معادل آن به زبان فارسی نیزتلاش ورزند. چنانچه در این اواخردربین افغانان مان چه درخــارج ازکشورویـا دا خــــل افغانستان بعضی از واژه های انگلیسی را به جای لغات فارسی به استفـاد ه میبرند که این خود به مرور زمان و مخصوصاً در بین جوانان دور از وطن باعث پراگنده گی زبان فارسی میگردد که دراین زمینه تــوجه فرهنگــــیان گرامی را نیز خواهانیم و نا گفته نبا ید گذاشت که جای بسیار افتخاراست با وجود شرایط نا مساعد وطن تعداد از جــوانان میهمن مـــان با ســـرایش شعر های ناب گنجینه اد بیات فارسی را پر بها تر نموده اند که امید وا رم زمینه ی رشد زبان پارسی در بین جوانان دور از وطن نیز مهیا گردیده تا
در این عرصه خدماتی بیشتری شده با شد . بااحترام
31/7/2009
بالا
بازگشت