احمد سعیدی
حامد کرزی به ترکمنستان رفت
كشور تركمنستان درجنوب غربي آسياي مركزي واقع ميباشد كه از شمال و شرق با ازبكستان، از غرب به درياي خزر و از جنوب به ج.ا.ايران (استانهاي مازندران وخراسان )، از جنوب شرق به افغانستان و از شمال غرب به قزاقستان منتهي ميشود. وجود مرز آبي با بحر خزر اهميت اين كشور را دو چندان كرده است.[1][1] اقتصاد اين كشور پس از يك دهه ركود درسال 1999 مجدداً به رونق گذشته بازگشت، بطوريكه رشد واقعي توليد ناخالص اين كشور در اين سال،12درصد بود، اين بهبود در رشد را عمدتاً ناشي از فروش گاز طبيعي اين كشور به ايران و روسيه مي‌دانند. رشد ( GDPیعنی تولید نا خالص داخلی ) اين كشور براي سال 2000, 6 درصد پيش‌بيني شده است. سواي از نفت و گاز, توليد و صادرات پنبه نيز بخش مهمي از درآمدهاي اين كشور را تشكيل مي‌دهد اما نبايد فراموش كرد كه درحال حاضر صادرات پنبه اين كشور تنها به ميزان نيمي از صادرات پنبه اين كشور در زمان شوروي سابق ميباشد. از ديگر اقلام مهم صادراتي اين كشور ميتوان به قالين و برق اشاره كرد.
دولت تركمنستان در دوره پس از استقلال با آگاهي از شرايط موجود اقتصادي در جهت قطع رشته‌هاي وابستگي به مسكو و ديگر جماهير و پايه‌ريزي يك اقتصاد ملي گام برداشت, واقع شدن در مسير جاده ابريشم (كه آسياي دور را به اروپا وصل ميكند), مجاورت با درياي خزر, راه آبي كشورهاي منطقه به درياي سياه و امكان ارتباط با آبهاي گرم خليج فارس و اقيانوس هند از طريق ايران, مسئولين اين كشور را به بهره‌گيري و ايجاد زيرساختهاي لازم جهت استفاده هر چه بيشتر از اين امكانات واداشته است.
ترکمنستان بعد از پاکستان روابط نزدیک با طالبان داشت چنانچه شهر عشق آباد در زمان حکومت طالبان چندین مرتبه بخاطر مذاکره و مفاهمه میزبان نماینده جبهه مقاومت و طالبان بود در حال حاضر نیزترکمنستان امکان آن را دارد تا در پروسه صلح و مذاکره با مخالفین دولت افغانستان گام های موثر بر دارد از سوی دیگر جهت سر مایه گذاری در افغانستان بخصوص خط لوله گاز که از ترکمنستان به پاکستان و هندوستان می گزرد افغانستان جهت عبور این لوله از نگاه جیوپولوتیک و جیواکانیمک جای خاص دارد که هیت افغانی باید توجه همه جانبه نماید وزرای سکتوری که در این سفر آقای کرزی را همرای می کنند باید حرف اول و آخر شان تمدید خط لوله گاز باشد با وجود آنکه در مورد تطبیق و تمدید پایپ لاین ها دو نوع طرح وجود داشت که از جمله نخستین طرح ان متکی بران بود که پایپ لاین ها از ولایت دولت اباد ترکمنستان اغاز و در خاک افغانستان از مسیر ولایات فاریاب ، شبرغان ، مزار شریف ، سمنگان ، بغلان ، ارتفاعات سالنگ ها ، پروان ، کابل ، و جلال اباد به قلمرو پاکستان داحل گردیده که بعدا به نقاط دیگر پاکستان و کشور هند تمدید گردد و دومین طرح ان متکی بر ان بود که پایپ لاین از مسیر ولایات فاریاب ، غور ، هرات ، هلمند ، کندهار ، وبعدا در داخل قملرو پاکستان گردیده و از مسیرسپین بولدک ، پیشین ، گوادر وملتان به داخل خاک هند منتهی گردد .
کارشناسان امور در مورد ظرفیت ذخیروی این منبع انرژی عقیده بر انست که باوصف مصرف باحجم وسیع ان میتواند برای مدت (80) سال پی در پی نیازمندی های کشورهای آسیا ، اروپا و امریکا را بر اورده سازند .
*مصارف مجموعی ساختمان این پروژه (83) ملیارد دالر تخمین گردیده است .
* طول مجموعی پایپ لاین به ( 1650) کلومتر می رسد ، که از جمله (169) کیلومتر ان در داخل ترکمنستان ، ( 750) کیلومتر در داخل خاک افغانستان و متباقی (731) کیلومتر ان در پاکستان تمدید میگردد
* تعداد بیش از یکصد هزار نفر اعم از کارگران فنی و ماهر و کارگران و مستخدمین عادی دران با اعطای امتیازات مناسب مصروف کار خواهد گردید ، که از جمله برای تعداد ( 3-5 ) هزار نفر افغانها نیز زمینه های کار با پرداخت حقوق وامتیازات مناسب مهیا خواهد شد .
* از درک حق العبور برای افغانستان سالانه مبلغ ( 35) ملیون دالر عواید پیشبینی گردیده بود .
* در احداث این پروژه برای افغان ها شانس ان میسر ميگردید که با حجم ( 2-3 ) ملیارد دالر سرمایه گذاری نماید .
* قرار بود در امتداد پایپ لاین یک شاهراه بزرگ با نظر داشت استندرد های بین المللی نیز اعمار گردد که با اعمار ان کشور های هند وپاکستان از مسیر افغانستان به کشور های اسیای میانه اتصال ميیابند هیت افغانی بدون تردید می دانند که با احداث پروژه تمدید پایپ لاین از ترکمنستان که یکی از بزرگترین پروژه ها محسوب می گردد نه تنها اوضا ع اقتصادی منطقه رادیگر گون می سازند ، بلکه بالای اوضاع سیاسی واجتماعی منطقه نیز تاثیر مثبت رامی گذارد در صورتیکه پروژه پایپ لاین ترکمنستان ، افغانستان پاکستان وهند تحقق یابند علاوه از منافع مشترک در عرصه اقتصادی باعث مشترکات متعدد تاریخی ، کلتوری ، مذهبی وسیاسی نیز خواهد گردید که تطبیق این روند تاثیرات مثبت بالای تامین صلح وثبات دایمی درمیان کشور های هند ، پاکستان ، افغانستان ، ایران وترکمنستان رونما خواهند کرد هیت افغانی و میزبان شان ترکمنستان می دانند که جمهوری اسلامی ایران درنظر دارد تا از راه افغانستان راه ترانزیتی را باکشور چین تمدید وبه نقش تجارتی خویش بیافزایند ، مشکل اساسی پروگرام هستوی ایران است که مانع عمده واساسی نیل به همچو اهداف گردیده است که روز بروز بوخامت اوضاع درمنطقه انجامیده وزیگنال های مخوف ناشی از حمله احتمالی ایالات متحده امریکا یا اسرائیل بر تاسیسات هستوی ایران محسوب می گردد ، که نباید تنش های مسلحانه بر دیپلوماسی سقت جویند بلکه به دیپلو ماسی و حل مسالمت امیز قضایا حق مقدم داده شود ، زیرا با در گیری تصادمات مسلحانه میان ایران و ایالات متحده امریکا پروسه بازسازی جمهوری اسلامی افغانستان نیز شیدیدا" متضرر واسیب پذیر خواهند گردید که مسلما" جمهوری اسلامی افغانستان درزمینه موقف اصولی وپرمنفعت درجهت تامین منافع ملی دربرابر قضایائیکه در حال شکل گیریست یکجا با ترکمنستان اتخاذ خواهد نمود ، زیر ا افغانستان که از موقعیت خاص ژیوپولتیک در منطقه وجهان برخورد دار است
برای جهانیان نیز درخوراهمیت می باشد ، اگر درگذشته ها افغانستان به مثابه معبر استراتیژیک برای تجارت ابریشم قرار داشت ویا منحیث خط مایل میان امپراطوری های روسیه تزاری وبرتانیا ی کبیر نقش خویش را داشته ویاهم به نبرد گاه داغ دوران جنگ سرد میان ابرقدرت های بزرگ جهانی یعنی ایالات متحده واتحاد شوروی سابق مبدل گردیده بود ، ولی باگذشت زمان وفرازونیشیب های متعدد که با تحمیل خسارات سنگین جانی ومالی متقبل گردیده ، ولی اکنون افغانستان باردیگر حیثیت گذر گاهای رابخود گرفته وکشور های جهانی نیز بانقش مجدد افغانستان که درعرصه های مختلف خود را امتیاز خواهند ساخت مهر تائید وصحت می گذارد این سفر زمانی صورت می گیرد که برخی از محققین وپژوهشگران امور اقتصادی افغانستان را به کانون و گذر گاه ثقیل بسوی نفت های عمیق درمنطقه وجهان می پندارند به باور ما این سفر آقای کرزی از اهمیت خاص برخوردار است بعد از کشته شدن اسامه بن لادن در پاکستان و افتادن طشت نیرنگ و فریب حکام پاکستان از بام ایجاب می نماید تا افغانستان روابط نزدیک و حسنه را با کشور های منطقه بر قرار نماید از حقانیت این حرف که پاکستان جایگاه ترورستان و حامی آنها است به نفع خویش ایجاد مناسبات نماید
اقاي كرزي و هیت همراه می دانند باوصف این همه دیدگاه ها اوضاع کنونی درکشور مستلزم انست تا روابط اقتصادی باتمام کشور های جهان وبخصوص باکشور های منطقه وکشور های همجوار بانظرداشت منافع ملی درنظر گرفته شود ، زیرا مشکل عمده واساسی که پیوسته ازاین ناحیه دامنگیر افغانستان گردیده اینست که درعرصه برقرار ی روابط ومناسبات اقتصادی توازن وبیلانس درنظر گرفته نشده و همواره بصورت یک جانبه بایک ویا چند کشور محدود بخصوص پاکستان معاملات صورت گرفته است که درواقعیت امر منافع ملی را متضرر واسیب پذیر ساخته است ، طوریکه فوقا" نیز تذکر بعمل امد افغانستان کشور یست که تامین همکاری های اقتصادی باکشور های مختلف جهان راباید یک امر حتمی وضروری پنداشته ، زیرا موقعیت جغرافیای ان ایجاب می نماید تامنافع بسیار ی از کشور ها را با ان پیوند داده که این فکتور حساس ایجاب انرا می نماید تا درخصوص همچو قضایا را تعقل ودقت کامل باید کارگرفت وباتوجه به ان اهداف مطلوب راجستجو وردیابی باید نمود .
جمهوری اسلامی افغانستان با اتخاذ سیاست های فعال ، معقول وسنجیده فضای اعتماد متقابل را با کشور های جهان بخصوص کشور های منطقه رشد وگسترش داده تا انها به سرمایه گذاری واحداث پروژه ها جدید اقتصادی تشویق وترغیب گردد ، اتکای یکسر ه سیاسی بایک یاچند کشور محدود وایجاد فضا تیره گی روابط باکشور های دیگر از یک سو سرمایه گذاری های خارجی راتقلیل بخشیده واز سوی دیگر دربرابر استقلال سیاسی و و حاکمیت ملی مشکلات وپرابلم ها را ایجاد می نماید .
درپایان تحلیل وبررسی موضوع مطلوب ومورنظر باید خاطر نشان ساخت که بدون تامین امنیت سراسری درکشور مفاهیم بازسازی ، اعمار مجدد ،سرمایه گذاری های کشور های خارجی وبصورت عموم رشد اقتصادی و ساختار نظام نوین که دربرگیرنده همه عرصه ها می باشد ، محض یک تیوری فاقد انتطباق عملی بوده ، بنا" نمی توان بدون تامین وتحکیم بیشتر امنیت سراسری با ارزو های معقول خویش نایل امد ، پس ایجاب می نماید تا درامر تامین امنیت سراسری همه امکانات وفرصت ها لازمه راباید بکار برد ، زیرا تامین امنیت در داخل کشور وبخصوص درمحلاتی که امکان احداث پروژه ها و سرمایه گذاری های جدید دران متصور باشد ، رکن عمده واساسی برای جلب وجذب سرمایه های خارجی پنداشته می شود وهمچنان ارائه تضمین دررابطه به تامین امنیت کارکنان و حفظ وسایل وافزار کار برای اتباع کشور های خارجی مساعدت کننده وهمچنان سیستم بانکداری فعال وبدون موانع اداری شروطیست که بدون ان جلب سرمایه کشور های خارجی امکان پذیرنیست ، برای تامین امنیت موثر وسراسری همانا ایجاد فضا اعتماد میان مردم ، جمع اوری اسلحه ، قطع مداخلات خارجی برخی از کشور ها ،از میان برداشتن گروپ های مسلح غیر مسول بطور کلی وقطعی از جمله مشکلات وپرابلم های اند ، که تا الحال دامنگیر رشد سریع اقتصادی بسوی ابادانی کشور جنگ زده مان گردیده است ، که مستلزم اتخاذ تدابیر عملی درجهت تحقق اهداف ستراتیژیک ونهای می باشد .
بالا
بازگشت