بصیرهمت
برگردان کوتاه از :
منابع معتبر علمی
زلزله (زمین لرزه ) و علت عمده ان
در این سال‌ها ما شاهد حوادث اسفناک ناشی از زلزله بودیم
پس زلزله چیست ،بلای اسمانی است یا زمینی.
هنوز هم یادم هست که با پدرم یکجا به مهمانخانه یا قوشخانه مسجد مان میرفتیم
،برخی اوقات در آنجا بزرگسالان و ملای مسجد مان گرد هم جمع می شدند و کتاب
خوانی بود ،کتاب ها شامل قصه ها و داستان ها بود ،خواجه حافظ ،گلستان و بوستان
سعدی ،یوسف زلیخا، و،گاهی هم قصه های شیرین شهنامه ،یادم نمیرود که ملای مسجد
مان که جوان و قصه خوان خوبی بود کتابی در دست داشت ،ضخیم و رنگ رفته که نام
کتاب درست خوانده نمی شد ،مگر در اخرصفحه اش نوشته شده بود “بازار قصه خواهی
شهر پشاور “وی از این کتاب چند جمله ای را با شور و حرارت چنین میخواند:
زمین بالای شاخ گاو،گاو بالای ماهی ،ماهی روی آب و آب به امر خداوند در
فضا معلق است است و هر زمانی که گاو یک قسمت وجودش را شور می‌دهد در بخشی از
زمین زلزله می‌شود ، همه سرتا پا گوش بودند و از جان و دل به آن باور داشتند ،
باور کنید من هم تازمانیکه این نوشته علمی ذیل را نخواندم که زلزله چیست و
چگونه رخ می‌دهد،چیزی از زلزله نمیدانستم.
پس زلزله،آتشفشان و سونامی چگونه رخ می‌دهد ،بلای زمینی
است یا آسمانی.قبل از ارایه معلومات علمی ذیل در یک جمله میتوان گفت که:
زلزله نتیجه لغزش و شکستن تخته سنگ های غول پیکری است که در تحت براعظم ها و
اقیانوس هاقرار دارند ، چطور به این سادگی ،بلی:
زمین ، سیاره زیبای است کهمیزبان زندگی ملیون ها موجود زنده است، پوشیده از
ابهار عمیق ،قاره های وسیع با دره ها و وادی های شگفت انگیز ، مگر مملو از
افات طبیعی ، اتشفشانها و طوفانهای مهیب و ویرانگر .
کره زمین عمدتا از چهار لایه و یا قشر تشکیل شده ،قشر مرکزی و یا هسته زمین که
از اهن و نکل جامد تشکیل شده و اطراف این قشر جامد را قشر و یا لایه دیگری از
اهن و نکل مایع پوشانیده ،قشرسومی زمین قشر و یا لایه ای است که از منرالی
بنام سیلیکیت تشکیل شده و در بین قشرهسته و قشر خارجی زمین قرار دارد. قشر
چهارمی همین قشر و یا لایه ایست که در سطح و یا روی زمین قرار داردو بنام قشر
خارجی و یا پوسته زمین معروف است.
این قشر خارجی زمین عمدتا متشکل از صفحات یا تخته های نهایت بزرگ و ضخیم سنگ یا
(راک) است که در جیولوژی تکتونیک پلیت یا صفحات سنگی یاد می‌شوند .این
صفحات بزرگ سنگی در زیر ابهار و براعظم ها قرار دارند که در حقیقت همین تخته
سنگ های ضخیم و بزرگ، قاره ها یا بر اعظم ها واقیانوس ها را حمل می نمایند و
این صفحات عظیم سنگی همواره در لغزش و حرکت اند ، گاهی باهم موازی در حرکت
اند،گاهی هم دو تخته سنگ باهم برخورد می نمایند و یکی به تحت دیگری میلغزند و
گاهی هم می شکنند و این شکستگی باعث تولید انرژی عظیمی میگردد که بنام امواج
لرزه ای یاد می‌شوند و همین امواج باعث اهتزاز و یا جنبش نیرومند در سطح زمین
میگردد که زلزله نامیده می شود .
این لرزش تا زمانی که این تخته سنگ ها روی هم فشار می آورند ادامه می یابد.و
همان نقطه از زمین که در آن محل برای بار اول تخته سنگ ها می شکنند ، مرکز یا
باصطلاح ناف زلزله محسوب می‌شود ، اگر این برخورد و شکستگی در بخش خشکه رخ
دهد انرا زلزله میگوییم و اگر تخته سنگ های که در تحت ابهار قرار دارند باهم
برخورد نمایند و شکسته شوند ،باعث طوفانهای شدیدی بنام سونامی میگردد.
همین پروسه جیولوژیکی برخورد تخته سنگ های موجود در تحت ابهار و براعظم ها
ملیون ها سال است که سطح زمین را شکل می‌دهد و این تغییرات باعث بوجود آمدن
مناظر ،سلسله کوه ها و تپه ها و دره های که در سطح زمین میبینیم ،حتی کوه
هیمالیا، گردیده و میگردد.البته این برخورد تخته سنگ های نهایت پهن و ذخیم نه
تنها باعث تولید موج عظیم از انرژی میگردد و این فشار، سطح زمین را میلرزاند و
باعث خسارات زیادی میگردد.این تخته ها که بر روی همدیگر قرار میگیرند و
میشکنند،باعث ریسایکل نمودن آب ،کاربن و نایتروجن و تولید محیط طبیعی جدید
دیگرنیز میگردد.
آتش فشان
ها، نیز بیشتر در نتیجه همین برخورد و شکستگی سنگ ها بوجود می آیند که فشار
نهایت و انرژی عظیم به جهت فوقانی زمین ،باعث پرتاب مواد کاربن دای اکسایدبه
اتموسفیر زمین میگردد، این آتشفشان‌ها در حالیکه از یکسو باعث ویرانی و مرگ
گسترده می‌شوند ،در عین زمان فواید زیادی هم دارند،زیرا مواد و عناصر زیر زمین
را به مواد معدنی مایع یا خمیر مانند مگما تبدیل وبه سطح زمین پرتاب می نماید
وقشر فوقانی زمین را با فشار زیاد میشگافدو ذخایر معدنی زیادی را از زیر زمین
به سطح زمین پرتاب می نمایند و عناصر ذخیره شده در زیر زمین مانند طلا
،الومونیم ،نکل و خاک غنی با مواد حاصلخیز را به سطح زمین پرتاب می نمایند.
سالانه ،در حدود 1500 تا 2500بار زلزله با شدت پنج درجه و بالاتر در سطح زمین
رخ می‌دهد ،البته پایانتر از پنج مگنیتوت یا حجم لرزش آن عادی و جزیی است و کسی
هم توجه نمیکند ،پنج مگنیتیوت در حد متوسط و میانه است ، مگر هشت و بالاتر از
آنها زمین لرزه شدید و گاهی هم مصیبت بار است.پایان.
بالا
بازگشت