دوکتور اسدالله زیرک
ستُکهلم جنوری 2006
انفلوونزای پرندگان
درین اواخر در مورد انفلوونزای پرندگان سر و صدای زیادی در مطبوعات جهان بلند است. دانشمندان نمی توانند تشویش و نگرانی شان را از شیوع این مرض که می تواند برای جامعه جهانی خانمانسوز باشد پنهان نگه دارند. ذیلآ معلومات مختصری برای آنانیکه علاقمند به این موضوع اند تقدیم میگردد.
انفلوونزای پرندگان چه است؟
عامل این مرض ویروس انفلونزای مخصوص است که آنرا از نظر لابراتوار ویروس شناسی بنام ( (A/H5N1یاد میکنند.
این ویروس در حال حاضر در گوشه های مختلف دنیا در میان پرندگان به سرعت در حرکت بوده و شیوع یافته است. سرایت آن به انسان ها تاکنون محض از طریق تماس خیلی نزدیک با پرندگان مریض و یا ماده فاضله آنها صورت گرفته است. در موارد خیلی نادر تماس خیلی نزدیک اقارب با مریض نیز باعث سرایت آن از انسان به انسان گردیده است، در حقیقت این خصلت قابلیت سرایت از انسان به انسان است که مایه نگرانی و تشویش فراوان شده است . اگر چنانچه این ویروس معروض به موتاسیون یا چنان تحولات جینوتیپی گردد که قابلیت سرایت از انسان به انسان را مانند ویروس انفلوونزای انسانی پیدا نماید، درآن صورت به یک آفت محار نا شده تبدیل شده و باعث یک فاجعه جهانی شده می تواند. ازین سبب است که سیر و سرایت این مرض با دقت و جدیت از جانب دانشمندان تعقیب و مطالعه می گردد. در حال حاضر خطر شیوع جهانی این مرض خیلی ضعیف پنداشته می شود.
چرا دانشمندان از شیوع این مرض وحشت دارند؟
درسال 1918 یک نوع مرض ویروسی (انفلوونزا) در کشور هسپانیه شیوع یافت که بنام مرض هسپانوی نامیده شده است. این مرض به سهولت حدود کشور هسپانیه را تجاوز نموده و قسمت بزرگی از جهان را فرا گرفته و با عث تلفات سنگین در سراسر جهان و خصوصآ اروپا شد، که بنام پاندیمی مرض هسپانوی شهرت دارد. وقتی شیوع یک مرض از محدوده یک منطقه یا یک مملکت بگذرد و قسمت بزرگ از جامعه انسانی را در کشور های مختلف جهان فرا گیرد بنام پاندیمی یاد می شود. شواهد علمی نشان میدهد که پاندیمی ( شیوع جهانی ) مرض هسپانوی نیز یک نوع انفلونزای پرندگان بود.
در حقیقت دانشمندان ازین ترس دارند که شیوع مرض انفلوونزای پرندگان پاندیمی مرض هسپانوی را تکرار نموده و با در نظر داشت گلوبا لیزم (جهانی شدن زندگی)، سهولت مسافرت و تماس های انسانی به سرعت جامعه جهانی را فراگرفته و به یک آفت وحشتناک تبدیل گردد که نه تنها تلفات بزرگ انسانی را ببار خواهد آورد بلکه تمام نُمود های مدنی و مدرنیزم جامعه جهانی را شدیدآ متاثر خواهد ساخت.
در حال حاضر شیوع ویروس نوع ( (A/H5N1 با عث تباهی حدود پنجاه میلیون پرندگان اهلی خصوصآ در آ سیا شده است. تاکنون بیشتر از 130 نفر مصاب به این مرض شده و ازآن جمله بیشتراز نصف آنها جان خود را از دست داده اند. آخرین رقم تلفات 74 نفر بوده است. وقوع این مرض بیشتر در ویتنام و همچنان بعضی وقایع آن در تایلند ، کمبودیا و اندونیزیا نیز دیده شده است. شیوع این مرض از سال 2003 بدین سو جریان داشته است.
ولی در خزان سال 2005 پرندگان وحشی باعث انتقال این مرض از آسیا به جنوب روسیه ، ترکیه و بلغاریه شده و حتی درین اواخر بروز آن در کُرواسیا و یونان و اخیرآ در ترکیه راپور داده شده است .
خوشبختانه تا کنون سرایت این مرض از انسان به انسان به آن سهولتی که انفلوونزای انسانی صورت میگیرد رخ نمی دهد. چنانچه گفته شد انسانها محض از طریق تماس خیلی نزدیک مثلآ در اثنای سلاخی و کشتار پرندگان و یا تماس نزدیک با محیطی که مملو از مواد فاضله پرندگان مصاب به این انفلوونزا باشند مبتلاء به این مرض میگردند. نا گفته نباید گذاشت که صرف گوشت خام پرندگان مائوف به انفلوونزا نیز خالی از خطر نیست.
موتاسیون یا تغییرخصوصیت جینوتیپی این ویروس چنانچه گفته شد خطر ناک است و به آن قابلیت سرایت از انسان به انسان را داده میتواند. اما خوشبختانه این تحول ضعیف به نظر می رسد.
علایم و اعراض:
احتمالآ اشکال ضعیف انفلوونزای پرندگان نیز وجود دارد که سیر سلیم داشته و با اعراض و علایم عادی به سهولت و بدون خطر سپری میگردد. اما اشکال وخیم آن که منجر به بستر شدن به شفاخانه گردیده بیشتر اعراض تنفسی داده و ایجاب تداوی جدی را می نماید.
علاوه بر اعراض تنفسی باعث عدم کفایه(نا توانی) جگر و گرده ها شده که به سرعت پیشرفت نموده و در مراحل بعدی خود منجر به عدم کفایه(نا توانی) ارگانهای مختلفهء دیگر می گردد. گاهی باعث اسهال شدید شده طوریکه اعراض تنفسی چند روز بعد تر از آن به میان می آید. دربرخی موارد سیستم علقه شدن خون را برهم زده و باعث خونریزی های شدید می گردد. بعضآ باعث التهاب دماغی گردیده ، سریع پیشرفت نموده و باعث تلفات می گردد.
مرض انفلوونزای پرندگان چنان سیر وخیم و شدید دارد که حتی اشخاص جوان و کاملآ سالم که وجود شان مقاومت بلند می داشته باشد ، ازان جان سالم بدر نمی برند. آخرین قربانیان این مرض را دو نوجوان ترکی که خواهر و برادر 14و 15 ساله بودند تشکیل میدهد. دوره تفریخ آن حدود 2 تا 4 و حد اعظم هشت روز می باشد.
اشخاص مصاب مبتلاء به آفات ذیل میگردند :
- تب بلند
- اعراض سیستم تنفسی سفلی(شش ها)
- اسهالات شدید ، درین صورت اعراض تنفسی چند روز بعد تر بمیان می آید.
- استفراغات شدید
- التهاب دماغ
- خونریزی ها
وقایه:
واکسین: تا کنون کدام واکسین خاص برای این مرض وجود ندارد(ساخته نشده است). واکسین عادی انفلوونزا در وقایه این مرض کدام تاثیری نداشته اما جهت وقایه از انفلوونزای انسانی توصیه می شود.
در حال حاضر انفلوونزای پرندگان در محراق علاقمندی و توجه محققان قرار گرفته ، اما پاندمی (شیوع جهانی) بعدی احتمالآ انفلوونزای پرندگان نبوده بلکه کدام نوع دیگری ویروس خواهد بود. ازین لحاظ آمادگی برای تهیه واکسین به پیمانه وسیع جهت وقایه از یک پاندمی احتمالی دارای اهمیت فراوان می باشد.
وقایه در مسافرت:
- اجتناب از نزدیکی با پرندگان مرده ، حلال شده و مریض.
- اجتناب از خوردن گوشت خام پرندگان.
تداوی :
تداوی این مرض ایجاب بستر شدن در شفاخانه را نموده و توسط متخصصین این رشته باید صورت بگیرد.
بالا
بازگشت