روحش شاد و يادش گرامی باد
سايت آريايی ، درگذشت ليلی صراحت روشنی شاعر معاصرکشور را به کلیه بازمانده گان، فرهنگیان و فرهنگ دوستان کشور تسلیت ميگويد.
جنازه لیلا صراحت روشنی شاعره نامدار کشور روز پنجشنبه 8 اسد پس از مواصلت به کابل، در شهدای صالحین بخاک سپرده شد.
جنازه مرحومی بعد از مواصلت از هالند به میدان هوائی بین المللی کابل به خانه اش مشایعت شده و پس از ا دای نماز جنازه در مسجد حضرت علی به حضیره شهدای صالحین منتقل شد.
هنگام به خاک سپاری جنازه لیلا صراحت روشنی تعدادی ازشاعران و علاقمندان سخنرانی نموده و مراسیی های آن شاعره آزاده را بخوانش گرفتند.
لیلا صراحت روشنی در هالند از اثر ابتلا به مرض سرطان مغزی بتاريخ 31 سرطان 1383 در شهر لایدن به جاویدانگی پیوست .
لیلا صراحت هنگام مرگ 46 سال داشت و در زمان طالبان مجبور به ترک وطن شد. او ابتدا به پاکستان و بعدآ به کشور هالند پناهده شد.
فاتحه لیلا صراحت روشنی روز جمعه 9 اسد از طرف انجمن قلم ، شعرا، نویسنده گان و فامیل مرحومی در مسجد جامع حضرت علی و فاتحه زنانه در صالون شهری شهرنو گرفته شد.
شريف سعيدی
برای ليلا صراحت روشنی که روزگار ظلمت شمع آجينش کرد
خاک جای روشنی نیست!
فتیله چراغ را پاین بکش
می خواهم
در؛ شب باشد
دیوار شب باشد
دریچه شب باشد
فتیله ماه
در سیلاب ابرها ست
ماه می میرد!
چه کسی این همه گلوله را به من شلیک کرد؟
من غربال غربال غربالم
کبریت خبر مرگ روشنی
همه شمع های جهان را در من ر وشن کرد!
دریا چیست به جز اشک همیشه ماهی ها
کوه چیست به جز عقده بلند خاک
دره چیست جز گریبان دریده آسمان
وزندگی چیست جز پستان دختر بالغی که در انتظار مکیدن کودکی چروک می شود و می افتد!
لعنت به زندگی اگر اینسان است که
زنی تمام کودکی اش را به روی بوته های خار بدود
جوانی اش را بر روی میدان های مین
وسالخوردگی اش را در کوچه های آوارگی
آنجا که هر انسان سیم خاردارییست برای انسانی دیگر
لعنت به خاک اگر اینسان باشد که
یک نیمه اش انباشته از گل وشراب
ونیمه دیگرش تابه ی تابان برای پرندگان همیشه کباب
زمین دو روست
آفتاب دو روست
وانسان هزار رو
خلبان جت نمی میرد
تانکیست سرما نمی خورد
سربازپشت ماشه هیچ وقت سرفه نمی کند
تنها لیلاست که گیسوانش سرطان می گیرد
دندان هايش بر سنگ فرش خیابان می افتد
وچشمهايش رو به ديوار لاهه خشک می شود
عاشق همیشه زمین خورده است
حتی کنار دادگاه لاهه
عاشق همیشه زمین خورده است!
کنار دادگاه لاهه
ملاسویچ نمی میرد
بن لادن نمی میرد
شیطان نمی میرد
سگهای زندان ابو غریب نمی میرد
روشنی می میرد!
دنیا سیاه شده است
در؛ سیاه شده است
دیوار سیاه شده است
دریچه سیاه شده است
فتیله چراغ را پاین کن!
فتیله ماه را سيل ابرها می برد
فتیله ستارگان راپاین کن!
خاک جای روشنی نیست!
2004-07-23
ای باد ای باد ای باد!
لیلا صراحت هم رفت. یک بار دیدمش وهزار بار باهم حرف زدیم. یک شب در خانه اش د ر لایدن هلند ماندم وهزار شب از خانه ام بااو گپ زدم. شب های زیادی از تلفن و از موبایل شعر خواندیم. از شاعران باسواد بود. اساسات شعر را می فهمید وشعر خوب می سرود. سرطان که آمد اول گیسوانش را ربود بعد زمینش زد ودندان هایش را شکست وبعد بیهوشش کرد وماه ها بین مر گ وزندگی آویختش. او غم بزرگ بود. عاشق شکست خورده بود. داغ مرگ های بی شمار دیده بود. خودش در خلوت خود سوخت. سرطان بی جهت سراغ او نیامد. سرطان پیشتر از او سراغ و طنش وآززوهايش آمد. سرطان تمام آرزوهایش را کشت. لیلا رنج بی شمار کشید. اکنون او در بین مانیست اما شعرهایش می مانند شعرهایش خواندنی است. با یاد آن نازنین دوغزل از دفتر « از سنگ ها وآیینه ها » یش را مرور می کنیم.
ای باد ای باد ای باد!
لیلا چرا بیقراری از عشق بیزار مانده
بیتابی هر ستاره در چشمت بیدار مانده؟
***
این باغ این بی نشانه ویران وبی یار مانده
خونش فسرده به رگ ها خسته وبیمار مانده
قامت شکسته درختان ، بی سکه برگ وباری
لرزان ، لرزان ، لرزان ، با درد وآزار مانده
گنجشک ها خرد وخسته آوراه وپر شکسته
ویران شده آشیان شان وز آن خس وخار مانده
سمفونی بادها را سرمای دی می نوازد
نه پای کوبی باران نه نغمه ی سار مانده
ای باد ای باد ای باد بنیانگر هرچه بیداد
دستانت بادا شکسته باغ از تو بی بار مانده
***
لیلا نیابی قراری تن پوش از شعله داری
بیتابی هر ستاره در چشمت بیدار مانده
تا باغ این باغ خفته در زیر آوار و آتش
با زخم های فراوان بی یک پرستار مانده
لیلا صدای پای زمان بود و روشنی
م.فرهود
لیلا
تو
درآسیاب خودکشی غربت
بیاد" آسمایی "
آنقدر ازتکرار مُردن
ذره ذره ذوب شدی
که چکاوک ، غبار مرثیه اشرا سرانجام به صیاد فروخت!
وحافظهً مذکر دهان خاطراتشرا بارشمهً پشیمانی دوخت !
لیلا
بیارام
تو هیچگاهی
از ترس برچه وقمچین
ازرفاقت با خورشید
منکرنشدی
ازآشنایی باچریک آزادی
انکار نکردی
دربرابر زجر مقنعه پوشان
ازابریشم غزل،علنی " خنجر" و روسری بافتی
لیلا
ای تنهایی بزرگ
آسوده بیارام
که سرشار ازنفرت شرین علیه "جانیان کوچک " بودی
بی تو
شعر
تاکستان
وغربت
چقدر خالی ، تنها، بی جوش وغمگینست
بخی
"لیلا
نگاه کن
حافظهً دستم
پرپر زدن آن گنجشکک عاشقرا
در خاطر دارد هنوز "
نمیخیزی ؟
ای صداقت روشن وماندنی !
تو بر زورق تابوت
از تنگهً اشک قناریها
می گذری
بر دریای جاویدان تاریخ
سوی رابعه آن خواهر جوانمرگت
پیش میروی
لیلا
فراموش نکنی
به رابعه سلام برسان
بگو که رگ بُری زن در حمام قرن همچنان جاریست !!!
24 جولای 2004
به یا د لیلی صرا حت رو شنی
د ستگیر نا یل
با د ر یغ ود رد شنید م که با نوی شعر معا صر ا فغا نستا ن ، « لیلی صرا حت رو شنی » پس ا ز بیما ری درا ز مد ت د ر بیما رستا نی د ر کشور ها لند ، رود ر نقا ب خا ک کشید !
( همه د ر خا ک، ا رزو بر د ند خا ک د یگر چه ا ر زو دا رد )
« ا بو ا لمعا نی بید ل »
ا ز ملک ا د ب ، حکم گذا را ن همه رفتند شو با ر سفر بند ، که یا را ن همه ر فتند
ا ن گر د شتا بنده که د ر دا من صحرا ست گو ید : چه نشینی که سوا رن همه ر فتند
( ملک ا لشعرا ء بها ر)
لیلی صرا حت ، پا یا نی عمر خود را ما نند هزا را ن همو طنش د ر غر بت گذ را نید و هما نند نا صر خسرو، ( ا زرده کر د ،گژ د م غر بت جگر ورا ). لیلی ، فر زند شا د روا ن سر شارروشنی شا عر ، ژور نا لیست ونو یسنده ء با نا م ا فغا نستا ن بود. که د ر زیر سا یه ء تر بیت همچون پد ر ی ا د یب ، مهر با ن وبزرگ مرد ، بزرگ شده بود .
لیلی صرا حت، نما ینده ء را ستین زنا ن درد مند ، صبوروجفا کشیده ء دهه های پسین ا فغا نستا ن بود که ستم های فرا وا ن ا ز نظا م مرد سا لا ری وا ستبدا د خو نین تفنگدا را ن ، یورش ها وتبعید ها وشکنجه گا هها ی ا ز خود و بیگا نگا ن را کشیده ا ند. لیلی صرا حت ، سنگر ا هنین شعر مقا ومت وحق طلبی ودا د خوا هی د ر برا بر ا ستبدا د زما نه ا ش و ا فت هجوم ملخ ها بر کشتزا ر بها ر وطنش بود .
زشا م شهر تبا هم ، ستا ره دزد ید ند ستا ره های مرا ا شکا ره د ز د ید ند
شبی که خیل ملخ ، راه بر بها ر زد ند پرنده را به د رختا ن خسته دا ر زد ند
( لیلی صرا حت )
به گفته ء ا ستا د وا صف با ختری : « ... شعر متعهد لیلی صرا حت رو شنی ، د ر کنا ر شعر چند شاعرا نگشت شما ر د یگر ، هم پر خا شگر بود وهم ا مید ا فرین وبشا رتگر ونو شدا روی روا ن های زخمی وچه شگفت که د ر شعر ا و هیچگا ه ا یما ژ به کشتن وا قعیت ، یا طرد وتبعید ا ن بر نخا ست وبه هرز ا ب سخا فت هم ، دا من نیا لود ...»
لیلی صرا حت، ققنو سی بر خا سته ا ز زیر خا کستر زما نه ها بود وفر یا د د ر گلو خفته و د لها ی به ا ر زو د ست نیا فته ء را بعه ها ومهستی ها ومخفی ها وزیب ا لنسا ء ها و... ود ر وا قع ، فر یا د زن ا مروز ا فغا نستا ن د ر د ل ا ین قر ن بود که همچون را بعه ها ، یا د ر حما م ها رگ زده شد ند ویا د ر شکنجه گا هها ی نا مر د ا ن تفنگدا ر ؛ جا ن با ختند ویا د ر تنها یی وعسرت ونا ا مید ی هاوفقر وبد بختی ها ، برگ ریزا ن د ر خت عمر خود را به تما شا نشستند.
من ، مرگ ا ین با نوی شعر ا مروز ا فغا نستا ن را به همه با نوا ن جا نبا ز هنر وشعر فا رسی وجا معه ء فر هنگی ورو شنفکری ا فغا نستا ن تسلیت می گو یم . لیلی صرا حت را وشعر ش را با ید ستود که تصویر گر د ر د واند وه سرو های قا مت شکسته وبرگها ی سبز خزا ن رسیده ا ست .روانش شاد با د !
ا ی سرو،
ا ی غرور بلند سبز ،
ا یا شکوه قا مت سبزت را ،
د ست کدا م فا جعه بشکست ؟
کا ینسا ن عزا گرفته ولر زا نی
مصلوب لحظه ها ی زمستا نی !
( لیلی صرا حت )
ملک ستیز
در سوگ لیلا صراحت روشنی
شنبه شب راهردو تا دل بامداد از خاطرات لیلا قصه کردیم.
آنشب در منزل سمع حامد شب غم انگیزی بود. باورش نمیشد که لیلا دیگر از درد هایش، از سکوت و تنهایش، از غم های خموشش واز نگفته هایش قصه نخواهد کرد. باورش نمیشد که دیگر از «شاه رگ» تلیفونش برای لیلا شعر نخواهد خواند.
خوب بیاد دارم غزلی را که حامد دو سال پیش به لیلا اهدا کرده بودو آنرا در بزم غزلی در دیار مولانای بلخ به سرایش گرفته بود، انگار لیلا از «خموشی» شکوه کرده بود و حامد بر سکوت وی ترانه ای از فریاد را سرکرده بود، خیلی زیبا بود آنقدر که سکوت لیلا را غوغای از ترانه های نور بخشیده باشد و آن سکوت را هزاران زبان آفریده باشد. در آنروز ها لیلا زوق زده ٍ عزم سفر به دیارش شده بود.هر باری که کابل میرفتم خالده فروغ میپرسید لیلا نیامد، حالش چطور است، میگفتم نه نیامد و حالش خوب نیست، به فکر میرفت گویی لیلا وعده کرده بود که روزی در زادگاهش بر خواهد گشت و برای مردمش شعر خواهد خواند و گریه خواهد کرد.
در انجمن قلم پرتو نادری را دیدم وی خموشی لیلا نمیتوانست باور کند درآن روز ها لیلا سخت بیمار بود و در تلیفون منزلش پیامگیر صدای آرام و زیبایش را مینواخت.
آری شنبه شب حامد از آخرین صحبتش با لیلا یاد میکرد و میگفت همین چند شب پیش برایش زنگ زدم ولی در پیامگیرش هنوز خودش حرف میزند، گویی نمرده است.
شعری را که در زیر میخوانید تازه ترین اثر شاعر نامور سمع حامد است که بامداد همان شنبه شب در سوگ لیلا سروده شده است. این چکامه غمگین به دوستداران بانوی جوانمرگ شعر امروزین لیلا صراحت روشنی اهدا شده است.
پدرود لیلا
ملک ستیز
دوباره زنگ بزن، لیلا
چرا هنوز چکاوک
نسشته روی طناب
برای پنجره از باغ و بخت میخواند
چرا هنوز
تمام گستره شعر سپید باران را
به شوق و ذوق برای درخت میخواند
چرا هنوز
«پیامگیر»
ترانه میخواند
چرا« نوار»
هنوز هم غزل عاشقانه میخواند
چرا هنوز حویلی شب بلورین است
چرا هنوز تمنای سیب شیرین است
چرا هنوز بلور چهارظلعی ما
پر از ترنم آواز های رنگین است
کسی کنار چمن روزنامه میخواند
کسی برای دل خویش چامه میخواند
چرا هنوز هنوز است
تولد شب و روز است
ترا به کوچهٍ دیگر نبرده ای تو مگر
نمرده ای تو مگر؟
بیا دوباره «گمشکو»
گپ از درنگ مزن
دوباره زنگ بزن، لیلا!
سمع حامد
لیلا صراحت به روشنایی سرمدی پیوست
سالار عزیزپور
روز چار شنبه ساعت 3 بامداد برابر با 21 جولای 2004 میلادی لیلا صراحت روشنی شهبانوی شعر فارسی در یکی از بیمارستان های هالند چشم از جهان بست .
انتظار میرود جنازه لیلا صراحت روشنی به آرامگاه پدری اش در کابل به خاک سپرده شود .
لیلا فرزند سرشار شمالی بانوی شاعر افغانستانی در خانواده یی فرهیخته چشم به جهان گشود. پدرش از نویسنده گان نامدار زمانش بود که در تربیت وی وشکل گیری و شگوفایی شخصیتش نقش بسیار برجسته داشته است.
لیلا پس از پایان دانشکدهء ادبیات دانشگاه کابل به آموز گاری روی می آورد و هم زمان باآن به سرایش نخستین سروده هایش در قالب غزل دست می یازد که بعد ها هنگامهء شاعریش فراتر از مرز های سرزمینش را درمینوردد . از لیلا صراحت شماری دفتر های شعر به نامهای طلوع سبز، تداوم فریاد، حدیث شب، از سنگها وآیینه ها و روی تقویم تمام سال، به جای مانده است.
لیلا با اندیشهء ژرف وزبان صمیمانه و تعبیر های شور انگیز ، سروده های ماندگاری از خود به یاد گار میگذارد و مادر سوگ این بانوی فرزانه همراه با نوای یکی از سروده هایش به زمزمه های جاودانه اش همنوا میشویم:
الا عزیز ترینم
صدام را بشنو
وبا زلال صدایت سکوت را بشکن
بگیر دست مرا تا به اوج عشق ببر
زشوره زار سکوت سیه رهایم کن
به باغ سبز کلام خود آشنایم کن
که جان خسته ام از انتظار لبریز است
ناديه فضل
از گريبان شب بی انتهای تلخکامی های غربت
جلوه ء کابوس بار دگر
بر ديده ء‌خاکستريی لحظه ها
زهر خند درد ميبارد
آه
خاک ميسوزد
آسمان هم دودی و غمناک قطره قطره ميچکد در سوگ
دوشيزه ء سرشار گلزاران سبزستان
بر حرير بالهای روشنی
تا دور ها -تا دور ها کوچيد.......
آری !
عزيز دوستانم!
اينبار با يک دامن اشک ، دريغ رفتن دوست عزيزی را سوگوارم.
خموشی‌ء‌چلچراغ ليلا صراحت روشنی ، شاهدخت ترانه و غزل را سوگمندانه با اشکهايم مرثيه ميسرايم.
کوتاه در مورد ليلا صراحت روشنی دوشيزه ء گلباغ های سبز سخاوت ، صميميت و تماميت روشنی:
ليلا صراحت روشنی در ۱۳۳۷ خورشيدی شهر چاريکار را در ميلاد عزيزش چراغان کرد، و حاصل سبز زندگی ادبی اش چهار مجموعه ء پيروز شعر بنام های طلوع سبز-فصل مرجانی - تداوم فرياد - و روی تقويم تمام سال ميباشد.
ليلای عزيز اين شاخه گل عطر افشان ادبيات معاصر فارسی را در اين اواخر بيماری سرطان به شکنجه گاه کشيد ، که سرانجام همه دوستانش را در عزای رفتن نا به هنگامش حوا لی ساعت سه صبح روز چهار شنبه ۲۲ ماه جولای ۲۰۰۴ ميلادی تنها گذاشت. برای تمام محبت اش و صدای مهربانش چند قطره اشکی دارم و دريغ...
مرثيه ء برای روشنی
شکست روشنی گلبانگ آرزو ها رفت
صراحت چمن و عطر باغ گلها رفت
به شانه های شبان سر گذاشته ام دردا
چراغ نقره يی ديده ها و دلها رفت
تمام معنی معصوميت ، تمام صفا
حضور صادق صبح، در طلسم شبها رفت
ستاره ها مه و دريای باغ و سبزستان
سکوت سوگ به لب ، ليلی ناز- تنها رفت
پرنده آيه ء پرواز را به گريه نشست
خلوص عاطفه ء پاک بال و پر ها رفت
راحله يار
بادريغ و درد!
دم زد و دمی نزد، اما زيست باغرور ورفت باخودش.
ليلی ای ما نه ازديارِ عرب، که از زمينِ خودش بارور شد وبالنده گشت وباشکوه، ولی ناهنگام برفت، ليلی ما نه آن باديه نشين، بلکه ملکهء زمانِ زمينِ خود بود، اگرغباری دربرابرِ ديد ماقرارداشت.
تصادفِ روزگارو(جبرِزمان) ماست، اگردربود او نمونهء ازتبلورِ جلالِ زنانهء وطنِ مابود، درنبودش اندوهِ بيکران است،که سوگوارمان ميکند، آنچه استادِ سخنِ ما در موردش گفته بود( ليلی نامراد ) مارا به ياٌس ميبرد، اما آنچه واقعيت است اندوه زنِ افغان است که بخاطرِ نبود وضياعِ ليلا صراحت روشنی غم گلويش را ميفشارد و حق دارد که اشک بريزد، زيراهرروز ليلی ای زاده نميشود.
روح بزرگش شاد وکلامش ماندگار باد!
فريبا آتش
در اندوه مرگ نا بهنگام ليلا صراحت روشنی
و اينک باز هم دست سياه مرگ عزيزی را از جمع ما برد و چه زود.
ليلای که محسوس بود ، از فرهنگ غنی شاعرانه بر خوردار بود، ليلای که سطر سطر شعر اش مملو از عشق به وطن بود ، چه زود وچه دردمندانه از کنار ما رفت و جايش را برای هميشه در آسما ن شعر افغانستا ن خالی گذاشت .
روحش شاد و يادش گرامی باد
قفل خاموشی
خواستم با تو سخن گويم من
سخن از آنچه مرا هست به دل
تو سفر کردی و اين سنگ صبور
دل ديوانه من
که بود آلوده ترين ساغر راز
لعل خاموشی گشت
گل شب نيز به خلوتگه تارم بشگفت
تا دم صبح که پر پر شد و بر خاک رسيد
تا که با سايه ياد تو سخن گويم من
بغل پنجره باز نشستم به اميد
خواستم با تو سخن گويم و پندارم باز
ميتوان نغمه ديرينه خو د
در دل باغ سرود
ليک لبهای عطشناکت هيچ
همچو آن پنجره ها
قفل خاموشی یی از خود نگشود
سميع رفيع
لیلا صراحت روشنی
انا لله و انــا الیه راجـــــــــــعون
با نهایت تاسف و تاثر درگذشت لیلا صراحت روشنی، شاعرهء مشهور کشور را به اطلاع کلیهءوابستگان و دوستان و آشنایان رسانیده ، خود و فامیل خود را در این واقعه، غم شریک و داغدار میدانم. بنده این شاعرهء گرانقدر را از نزدیک میشناختم و چندی قبل در بزرگداشت آن که از طرف انجمن رابعه بلخی در هالیند برگزار شده بود، اشتراک نموده بودم.
روحش شاد و یادش گرامی باد
الحاج محمد ابراهيم زرغون
حادثه دلخراش و مرگ نابهنگام شاعره والامقام محترمه ليلا صراحت روشني را به همه دوستان، هموطنان و همزبانان عزيز مان تسليت عرض نموده و هزاران درود و صلوات به روح پاک- آن گرامي تقديم ميدارم. صبر جميل و اجر عظيم به خانواده محترم شان و همه دوستان و عزيزان از خداي عالميان (ج) استدعامينمايم.
روحش شاد و نام گرامي اش ماندگار باد!!!!
شهادت در غربت
خونابه- دو چشــــــــــم به مينـــــــــــــا گريستيم در سوگ نشسته ماتم ليلا گـــريستيم
آنرا که حرف دل به « صراحت» به « روشني» سنجيده ميسرود سخني، ما گريستيم
اکـــــنون بگويمت به تسلي و ترحيمـــــــــــــــي چون فاتحه، بياد شاعر زيبا گريستيم
مردن به غـــــــــــــــربت است شهادت نصيب او محزون دريده جامه به غوغا گريستيم
ليـــــــــــــــــــــــــلاي نازنين که بما داشت الفتي عرض ادب نموده چو پارسا گريستيم
رسوا نيم چو شمـــــــــــــــع بگيريم به پيش غير در خلوتي نشسته چو در دريا گريستيم
از بهــــــــــــــر نسل نو چو بود ضايعه بزرگ « بر نسل داغدــــــيدهً فردا گريستيم»
عقــــــــــل است ياور دل - زرغون در اين سرا غمــگين چو پيش مردم دانا گريستيم
الحاج محمد ابراهيم زرغون
بالا
بازگشت